Zachodnia Armenia - arm. Արեւմտյան Հայաստան (na inne nazwy patrz poniżej) - termin, używany głównie przez Ormian, oznaczający krainę historyczną, przez długo okres czasu zamieszkiwaną przez Ormian, i od XVI wieku była częścią Imperium Osmańskiego. Po sowiecko-tureckiej agresji jesienią 1920 r, w 1923 r bezprawnie stały się częścią Republiki Turcji, mimo iż do dzisiaj ważny Traktat w Sèvres, tereny te na wieki zwrócił Konfederacji Ormiańskiej.
Pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku, ormiańska ludność Imperium Osmańskiego stała się celem systematycznych kampanii i masowego mordowania, takie jak Hamidian masakry 1894-1896, czy masakra w Adana z 1909 roku. Podczas ludobójstwa Ormian z lat 1915–1923, większość Ormian albo w nader okrutny sposób zamordowano, albo uciekli do Rosji, lub też wewnętrznie przesiedlono ich do syryjskiej pustyni z myślą o tym, że tłumy te po drodze „same wyginą”. Było to perfidne, okrutne i nieludzkie traktowanie tych bogu ducha winnych ludzi, którzy nigdy nie szukali powodów do konfliktów z mniejszością turecką i wcześniej cieszyli się wśród „zwykłych” Turków ogólnym szacunkiem i poważaniem. Tak, nie jest to chochlik drukarski: mniejszością! Bo do dzisiejszego dnia Turcy stanowią zaledwie 10-15% ludności obecnej Turcji! (Dane statystyczne w perfidny sposób systematycznie są fałszowane!) I wcześniej również tak było! Obok bardzo wielu światowej sławy turkologów[1][2]
[3][4][5][6][7], bardzo szczegółowo pisze o tym wspaniały polski pisarz, etnolog, dziennikarz, dr nauk humanistycznych z zakresu historii kultury Jerzy Siemisław Łątka (*1944) dokumentuje straszliwe fakty nie tylko w biografii pierwszego towarzysza-sojusznika Stalina: alkoholika-syna alkoholika Kemala Mustafy (bandycki pseudonim „Atatürk”) — „Ojciec Turków - Kemal Atatürk”, Kraków 1994[8]!
Obecnie, obok Ormian, na tym obszarze żyją głównie Kurdowie i Turcy, a z mniejszości Turcy Azerscy, Lezgini, Tałysze, Adżarowie i subetniczne grupy Ormian, zwanymi pogardliwie „Homshentsi” (Hemshin, Hamshenis, Homshentsi, Համշէնցիներ Hamshentsiner, Hemshinli, Hemşinli — osoby, które w drodze terroru zmuszono do przejścia na wyznanie Islamu, ale pozostali wierni zwyczajom ormiańskim i do dnia dzisiejszego czują się Ormianami. — Ich liczba szacowana jest na 30% obecnej ludności Turcji).
Etymologia[]
W języku angielskim, tureckim Ottoman Armenia Armenia i zostały wykorzystane do 1920 roku.
W Armenii, istnieje kilka nazw dla regionu. Dziś najczęściej używana jest „Արեւմտյան Հայաստան” – Arewmtian Hajastan (Zachodnia Armenia). O Wschodniej Armenii (najczęściej mówi się o Armenii ekssowieckiej, rosyjskiej, gruzińskiej, oraz irańskiej). Używana jest na tych terenach nazwa „Արեւմտեան Հայաստան” – Arewmdean Hajasdan. Również w Zachodniej Armenii (w mowie w diasporze: USA, Francji, Libanu, Syrii, Argentyny, Polski, Węgier etc .). Archaiczne nazwy (używane przed 1920) obejmują Տաճկահայաստան Taczkahajastan we wschodniej i Dadżkahajasdan w zachodniej Armenii. Również wykorzystywane w tym samym okresie były Թուրքահայաստան T'urk'ahajastan lub Թրքահայաստան T'rk'ahajastan zarówno sens turecki Armenia.
W języku tureckim, dosłowne tłumaczenie zachodniej Armenii „Batı Ermenistan”, ale w bezczelny sposób region jest określany jako „Doğu Anadolu” (wschodnia Anatolia), który obecnie (przejściowo) jest jednym z 7 regionów geograficznych Turcji.
Kurdowie, odnoszą się do regionu jako „Bakurê Kurdistanê” (Zachodni Kurdystan), ponieważ znajduje się na północ od większego regionu geograficznego zwanego Kurdystan.
Według określenia najbardziej kompetentnego w tej sprawie Wielkiego Księcia Rolanda von Bagratuni, „tereny te od tysiącleci stanowią wspólny dom Kurdów i spokrewnionych z nimi ich braci Ormian (a częściowo także Greków, Syryjczyków, Arabów i Persów, a nawet Żydów oraz Jazydów) i dlatego w przyszłości tylko bardzo głęboka współpraca ormiańsko-kurdyjska może i powinna przywrócić temu obszarowi swoją dawną świetność. Bo bracia nie powinni szukać tego, co ich rozdziela, a powinni opierać się na tym, co od tysiącleci ich łączy! A my, ludzie, jesteśmy Braćmi i Siostrami pochodzącymi od Adama i Ewy! I oczywiście po powrocie tych prastarych ziem do macierzy ormiańskiej, nawet przypadkowo nie wolno pozbawić równych praw inne mniejszości, w tym turecką! Bo byłoby to radykalnie sprzeczne z prastarą ormiańską tradycją pokojowego współżycia z innymi narodami! Na progu trzeciego tysiąclecia, na całym świecie raz na zawsze trzeba skończyć z konfliktami narodowościowymi, ludzi trzeba oceniać nie na podstawie ich pochodzenia, poglądów i przynależności religijnej czy narodowej, a tylko i wyłącznie na podstawie ich wykształcenia i moralności! Ale faktem jest również i to, że w tym regionie świata tylko wierni swoim odwiecznym tradycjom Ormianie, potrafią stworzyć pokój i bezkonfliktowe współżycie narodów i wyznawców różnych religii! Bo niezależnie od tego, kto jak i gdzie, w jakim języku modli się, Bóg-stworzyciel jest ten sam! ”[9]
Historia[]
Podbój ottomański[]
Po turecko-perskich wojnach lat 1602-1639, Zachodnia Armenia stała się częścią Imperium Osmańskiego.[10] Od wojny rosyjsko-tureckiej, 1828/29, termin "Western Armenia" odniósł się do ormiańskiej zaludnionych historycznych regionów osmańskiej Imperium, które pozostały pod panowaniem osmańskim po wschodniej części Armenii oddał do Imperium Rosyjskiego.
Zachodnia (osmańska) Armenia składała się z sześciu wilayetów (Vilayat-ı Sitte) -. Że vilayets w Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbekir, Kharput i Sivas[11]
I wojna światowa i późniejsze lata[]
Ludobójstwa Ormian[]
Podczas upadku Imperium Osmańskiego – w okresie do końca I wojny światowej Armenia Zachodnia pozostawała pod okupacją turecką. W latach 1894-1896 i 1915-1923 Imperium Osmańskie popełniało systematyczne masakry i wymuszone deportacje Ormian w interesie uszczuplenia, czy całkowitej ich likwidacji[12] w wyniku czego w niesłychanych rozmiarach doszło do ludobójstwa Ormian. Pełne niespotykanego okrucieństwa masowe deportacje i zabójstwa Ormian zaczęła się wiosną 1915 roku. Dnia 24 kwietnia 1915 ormiańskich intelektualistów i przywódców społeczności deportowano z Konstantynopolu. Pieszo popędzano ich do pustyni syryjskiej, względnie ładowano ich do rozlatujących się barek rybackich, które razem z przymusowymi pasażerami zatapiano na środku morza Czarnego. Nie szczędzono dzieci, kobiet i starców. W zależności od cytowanych źródeł, od 600.000 do 1.800.000 Ormian zginęło podczas tego przestępstwa wojennego i przeciwko ludzkości. Brak prawdziwej i szczerej reakcji, oraz powstrzymania tego bandytyzmu ze strony państw „demokracji” europejskiej i światowej, dało to niesamowite zachęcenie i bodziec późniejszym podobnym przestępstwom hitlerowskim i sowieckim, powstaniu wieluset obozów masowej zagłady (obozy koncentracyjne i gułagi), działających jako fabryki śmierci. Najgorszym w tym wszystkim jest to, że Turcja nie tylko do dzisiejszego dnia w cyniczny sposób stara się wyprzeć faktów, ale nawet zwala winę za to przestępstwo na ...ofiary. A państwa, których liczba z roku na rok wzrasta i w rezolucjach parlamentarnych przestępstwo to już zdecydowanie potępiły i wskazały na faktyczną ilość ofiar (przede wszystkim Francja i USA), Turcja stara się gburnie ukarać. Jest to typowa mentalność przestępcza!
Kampania Kaukazska[]
Teren rosyjskiej okupacji zachodniej Armenii w lecie 1916 roku. Główny artykuł: Kampania Kaukaz
Podczas kampanii Kaukazu I wojny światowej, imperium rosyjskie zajmuje większość regionów Imperium osmańskiego zaludnionych przez Ormian. W latach 1915 i 1918 na okupowanych obszarach powstały tymczasowe samorządy „wojewódzkie” .
Chaos spowodowany rewolucją rosyjską 1917 roku powstrzymało wszystkie rosyjskie operacje wojskowe w tym regionie i siły rosyjskie rozpoczęły wycofywanie się. Miejsce ich zastąpiły niedozbrojone i nie wyszkolone oddziały ormiańskiej samoobrony, na czele których stanęli oficerowie pochodzenia ormiańskiego.
Obecna sytuacja[]
Los zachodniej Armenii - powszechnie określane jako „zagadnienie ormiańskie” - jest uważany za kluczowy problem w najnowszej historii narodu ormiańskiego [4] Pierwszy i drugi kongresy Zachodniej Ormian miała miejsce w Erywaniu w 1917 i 1919.. Od 2000 r. Komitet Organizacyjny Kongresu spadkobierców Zachodniej Ormian, którzy przeżyli ludobójstwo Ormian jest aktywny w diasporan społeczności.
Obecnie Republika Armenii nie ma żadnych roszczeń terytorialnych wobec Republiki Turcji, ale Republika Armenii nie reprezentuje całej Armenii i wszystkich Ormian! Jej ludność stanowi zaledwie jedną piątą-siódmą część ludności ormiańskiej! Chociaż niektóre partie polityczne, takie jak ormiańska Federacja Rewolucyjna — największa partia w ormiańskiej diasporze, twierdzą obszarze podane do Republiki Armenii (1918 - 1920) w orzeczeniu arbitrażowym prezydenta USA Woodrowa Wilsona w 1920, znany również jako Wilsonowskie Armenii.
Przypisy
- ↑ Germanus Gyula: Kelet varázsa. Budapest, Magvető Könyvkiadó, 1978.
- ↑ 'Gjenocid Armjan! v Osmanskoj Impjerii. Jerevan, »Ajasztan«, 1982. (Геноцид Армян! в Османской Империи. Издательство »Айастан«, Ереван, 1992
- ↑ Antranig Chalabian: General Andranik and the Armenian Revolutionary Movement. Michigan, 1988
- ↑ Roderic H.: Turkey. Englewood Cliffs (N.J.), Prentice-Hall, 1968.
- ↑ Firbjuher, Gjenrih: Armenia 1915. Jerevan, Izd. Akademii Nauk, 1991. (Генрих Фирбюхер: Что скрыло кайзеровское правительство от немецких подданных АРМЕНИЯ 1915 уничтожение Турцией кулътурного народа. Ереван, Издательство Академии Наук Армении,1991.)
- ↑ Gębarski, Bohdan: List do starego tureckiego znajomego. (Rzecz o Ormianobójstwie 1915 roku). Warszawa, Koło Zainteresowań Kulturą Ormian, 1987.
- ↑ Helmreich, Paul C.: From Paris to Sèvres. The Partition of the Ottoman Empire at the Peace Conference of 1919—1920. Columbus, Ohio State University Press, 1974.
- ↑ Łątka, Jerzy S.: Ojciec Turków. Kemal Atatürk. Kraków, Społeczny Instytut Historii i Kultury Turcji, 1994.
- ↑ Roland von Bagratuni: „A magyarság az Ararátnál született”. (Węgrzy narodzili się pod Araratem) — wspaniała książka udokumentowana tysiącami zdjęć i dokumentami, od 25 lat oczekująca na wydanie i wydawcę.
- ↑ Феодальный строй, Great Soviet Encyclopedia
- ↑ Armenia
- ↑ [http:// www.britannica.com/eb/article-9108699 Britannica Online: Armenia]