Sándor Weöres

Ten artykuł został napisany w sposób nieobiektywny. Możesz pomóc Historia Wiki rozbudowując ją!

Sándor Weöres - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres [czytaj: szandor weresz] (*1913 †1989) - węgierski filozof, esteta, poeta, literat, przekładowca, literaturoznawca. Małżonka: poetka Amy Károlyi. Laureat najwyższej węgierskiej nagrody państwowej im. Kossutha (1970), austriackiej nagrody państwowej Österreichischer Staatspreis für Europäische Literatur (1970), oraz Nagrody Baumgartena (1936). Był jedną z największych i najznaczniejszych postaci historii liryki węgierskiej. Reausumował i uwieńczył siedem wieków poezji węgierskiej. Natomiast jego dokładną ocenę i docenianie utrudnia fakt, że objętość jego dorobku jest prawie bezprzyłkadna, a przy tym jego światopogląd był wielokierunkowo rozgałęziający się. Nazywają jego Proteuszowym poetą, który we wszystkich tonacjach i rodzajach wiersza, potrafił tworzyć na bardzo wysokim poziomie. Nieprzedawniającą zasługę posiada na polu odnowienia poezji dziecięcej. Jego świeża zabawność oraz liryczny sposób widzenia, przytacza dziecięcą naturalność, która bliska jest surrealizmowi, grotesce i absurdowi. Jako przekładowca również służył ponadprzeciętną wydajnością: autorów angielskich, niemieckich, francuskich, rosyjskich, ukraińskich, czy łacińskich przeważnie bezpośrednio tłumaczył, a z innych języków za lekkim pośrednictwem. Był także geniuszem językowym, władającym ponad 20 językami. Przepadał za polskimi romantykami, przede wszystkim za Mickiewiczem i Słowackim, których utwory czytał w oryginale.

Biografia

Sándor Weöres jako student - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres i Amy Károlyi - ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres i Amy Károlyi w 1966 r w Sajkód w gronie krewnych - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres jako młody poeta - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres z żoną Amy Károlyi - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Udo Kier, Sándor Weöres, Patricia Adriani i Gábor Bódy podczas realizacji filmu „Narcyz i Psyché” - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres i Amy Károlyi - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Sándor Weöres u zmierzchu życia - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Pomnik Sándora Weöresa w Szombathely - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Tablica pamiątkowa na ścianie domu w Budapeszcie, gdzie Weöres mieszkał z żoną w latach 1947-1974 - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

grób Sándora Weöresa - foto ze zbiorów Rolanda Antoniewicza

Urodził się w Szombathely 22 czerwca 1913 r. Ojciec, Sándor Weöres senior był zawodowym żołnierzem, oficerem husarii, właścicielem ziemskim; matka, Mária Blaskovich (Blaškovič) pochodziła z bogatej serbskiej rodziny mieszczańskiej z Nagyszeben, która wywarła na niego olbrzymi wpływ w polubieniu lirycznej poezji i literatury słowiańskiej.

Naukę rozpoczął w ewangelickiej szkole powszechnej w mieście Pápa, a potem kontynuował w ewangelickiej szkole powszechnej w Csönge (1919-1923). Natomiast z powodu złego stanu zdrowia, w Csönge wkrótce został samoukiem, i szkołę powszechną ukończył pod kierunkiem prywatnego nauczyciela. W 1924 r zapisał się do realnego Gimnazium im Ludwika Wielkiego (Węgierskiego — Nagy Lajos Gimnázium) w Szombathely. W lipcu 1928 r gazeta Hír w Szombathely opublikowała jego pierwszą nowelę pt Egyszer régen... (Raz kiedyś dawno...), jesienią ukazały się cztery jego wiersze w gazecie Erő. Pierwsze swoje wiersze wysłał również do Ernő Osváta — redaktora czasopisma literackiego Nyugat, który pomyślnie przyjął je. W 1929 r, jeszcze przed rozdaniem świadectw, porzucił szóstą klasę w obawie, że i tak będzie musiał powtarzać klasę. Latem 1929 roku zgłosił się u pisarza Dezső Kosztolányiego w ulicy Logodi w Budapeszcie, oraz również osobiście nawiązał kontakt z pisarzem Mihállyem Babitsem. Jeszcze w tym samym roku przeprowadził się do miasta Győr, gdzie jako samouk musiał powtórzyć szóstą klasę i od tej chwili naukę kontynuował już jako zwykły, normalny uczeń. Od 1931 r uczył się w mieście Sopron, gdzie w czerwcu 1932 r złożył maturę. Pod koniec 1931 r kilka swoich wierszy wysłał do Babitsa, który na łamach Nyugat, w numerze 15–16, opublikował jego wiersz Hajnal (Świt), który Weöres w 1934 r umieścił w swoim pierwszym tomie pod tytułem Cselédlányok (Służące). Zimą 1931 r opublikował dwa kolejne swoje wiersze: Jajgatás (Jęczenie) i Kicsinyesek (Małostkowi), a do 1941 r, aż do wychodzenia czasopisma, ogółem 64 wierszy.

Po maturze przez półtora roku pracował w gospodarstwie ojca. Jesienią 1933 r przeprowadził się do miasta Pécs, i zapisał się na wydział prawa Uniwersytetu Erzsébet, a potem przeszedł na wydział humanistyczny, gdzie kontynuował studia (na kierunkach geografia-historia), a w końcu zdobył dyplom na kierunkach filozofia-estetyka. Podczas studiów włączył się do pracy Koła im. Batsányiego i Towarzystwa im. Janusa Pannoniusa. W tym czasie nawiązał przyjaźń z Gyulą Takátsem, Sándorem Tataym i profesorem Lajosem Fülepem, oraz utrzymywał ścisły kontakt z Győző Csorba i żyjącymi w Budapeszcie Istvánem Vasem oraz Zoltánem Jékelyem, jak również z żyjącym w Debreczynie poetą Tamásem Kissem. Podczas studiów w Pécs założył czasopismo Öttorony (Pięć wież), którego nazwa nawiązywała do symbolu tego miasta. W 1934 r w zbiorze Auréla Kárpátiego „Nowa lira węgierska” (Új Magyar Líra) Sándor Weöres również otrzymał miejsce, a w 1935 r w antolologii dwunastu młodych poetów pt „Nasze czasy” (Korunk). W 1935 r otrzymuje Premię Baumgartena, a w rok później Nagrodę Baumgartena, z której opłacał swoje późniejsze podróże.

Latem 1935 r odbył podróż po Europie Północnej, a jesienią 1937 r długą podróż po Dalekim Wschodzie: w porcie w Genewie wsiadł na statek, stąd droga prowadziła przez Neapol do Egiptu, a potem przez wody arabskie i indyjskie do Bombaju, a w końcu po opuszczeniu terenów dzisiejszych Indii i Sri Lanki, dotarł do Singapuru, Manili i Szanghaju. Po zakończeniu studiów, pod kierunkiem Józsefa Halasy Nagya napisał pracę doktorską pt Narodziny wiersza (A vers születése). W 1939 roku został promowany na doktora i w tym samym roku czasopismo uniwersyteckie Pannónia wydało jego pracę doktorską. W 1941 r w Pécs powołano do życia Bibliotekę Miejską, której zorganizowanie i kierowanie powierzono Sándorowi Weöresowi. Ponieważ do tej pracy nie miał ani wykształcenia bibliotekarza, ani odpowiedniej praktyki, dlatego też część roku praktyki spędził przy Nándorze Várkonyim w Bibliotece Uniwersyteckiej, a drugą część w Bibliotece Uniwersytetu im. Pétera kardynała Pázmány w Budapeszcie. Po ustaniu ukazywania się czasopisma Nyugat w sierpniu 1941 r, Weöres swoje wiersze publikuje w takich czasopismach, jak Sorsunk (Nasze losy), Magyar Csillag (Gwiazda Węgierska) czy Válasz (Odpowiedź), a później Diárium. W tym czasie wewnątrz redakcji Öttorony, już od 1941 r wytworzyły się antagonizmy o charakterze estetycznym, literackim, ale do lata 1942 r jednak dalej bierze udział w jego pracy. W lipcu 1942 r Weöres jednak ostatecznie porzuca redakcję pisma.

Jesienią 1943 roku Weöres przeprowadził się do Budapesztu i został pracownikiem Biblioteki Narodowej im. Széchényiego (Országos Széchényi Könyvtár). Tu poznaje późniejszych kierowników katedry filologii węgierskiej Uniwersytetu Warszawskiego — Prof.dr. Jana Reychmana i Prof.dr. Istvána Csaplárosa, z którymi pozostaje w stałym kontakcie, bo przepadał za polskimi romantykami, przede wszystkim za Adamem Mickiewiczem i Juliuszem Słowackim. Często odwiedzał również Instytut Polski w Budapeszcie, nawiązując przyjaźń ze Zdzisławem Antoniewiczem. Natomiast w chwili zakończenia II wojny światowej znajduje się już w Csönge i następny rok również spędza na włościach ojca. Potem przez pewien czas pracuje w Székesfehérvár jako urzędnik muzealny i działa także w tamtejszym Towarzystwie im. Vörösmartyego. W 1946 r zawiera małżeństwo z Amy Károlyi i pierwsza ich wspólna podróż prowadziła do Rzymu. Po powrocie z Włoch pracował w Bibliotece Węgierskiej Akademii Nauk, gdzie poznał László Latora. Małżeństwo Weöresów mieszkało już wówczas w domie z balkonem przy ulicy Törökvész nr 3/c na Wzgórzu Róż (Rózsadomb).

Polityka kulturalna dogmatyzmu i schematyzmu artystycznego początku lat pięćdziesiątych, w żaden sposób nie potrafiła ścierpieć jego strukturalnej apolityczności. Od 1951 r nie mógł już mieć nawet posady, jego wiersze nie mogły ukazywać się. Został zmuszony odrabiać masówkę przekładów. Tu natomiast był niezastąpiony swoją niespotykaną znajomością języków i tym wysokim wymogiem, że nawet zadania robione z musu wykonywał na najwyższym poziomie. Zdumiewająca jest ta ilość, którą tłumaczył z literatury światowej, z najróżniejszych bliskich i dalekich języków, starodawnych i nowych dzieł, i to z nadzwyczaj dużą wiernością zawartości i formy. Ówcześni kompetentni literatury natomiast z takim umotywowaniem trzymali jego z dala od literatury okresu 1950-1956 roku, że jest „formalistą”. Tymczasem bardzo wielu literatów oburzało to wydziedziczenie Weöresa, jak również tego rodzaju umotywowanie tego, ale kto tylko podniósł głos w tej sprawie, spotykał głuche uszy. Jest rzeczą nie do zapomnienia to, że podczas jednego z zebrań członkowskich Stowarzyszenia Literatów Węgierskich, nieznaczni literaci-pisarze, tym piętnem formalizmu umacniali utrzymywanie jego w oddaleniu. Oczywiście zaocznie, bez jego udziału, bo przecież nie był nawet członkiem partii. Natomiast w tym czasie znaczny uczony filologii klasycznej i wybitny przekładowca poezji starożytnej Imre Trencsényi-Waldapfel, który z jednej strony był partyjniakiem z przekonania, ale równocześnie przyjacielem Sándora Weöresa, powiedział w ten sposób: „Uwierzcie mnie, towarzysze, bardzo wielu takich, którzy dzisiaj wydają się być bojowymi komunistami, będą bojowymi reakcjonistami, podczas kiedy Sándor Weöres w dalszym ciągu jest godnym zaufania i również wówczas pozostanie głuchym formalistą dla polityki”. Za te swoiście broniące jego słowa, pewien bardzo kiepski poeta zażądał wytoczenie przeciwko słynnemu profesorowi postępowania dyscyplinarnego z racji naruszenia dyscypliny partyjnej i chwalenia formalistów. Na szczęście kierownictwo partyjne udawało, że nawet nie usłyszało tego wniosku. Ale faktem jest, że w latach 1950-1956 nie mógł się ukazać ani jeden wiersz Weöresa! Dopiero po tym opublikowano duży zbiór jego poematów pod tytułem „Wieża milczenia” (A hallgatás tornya). Ale od tej chwili poeta miał niewzruszone miejsce w pierwszym rzędzie żywej literatury węgierskiej. W 1959 r Weöres odbył dwie dłuższe podróże z żoną: w maju odwiedził Chiny, a jesienią Grecję. Na początku lat sześćdziesiątych potrafili dotrzeć do Dubrowniku, a w 1965 r do Nowego Jorku. W lipcu 1966 r małżeństwo Weöresów wyjechało do Londynu, gdzie poeta odbył prelekcję.

Za wierszami i poematami Weöresa od początku jego twórczości przepadali zarówno prości ludzie jak i wybredni smakosze literatury. Ale jedno jest pewne, że podczas kiedy jedni nie bez przyczyny traktowali jego jako żywego klasyka, opinie i charakterystyki zarówno wielbicieli, jak i krytykujących wszystko pokiwaniem głowy, są bardzo różnorodne, jak gdyby mowa była nie o tym samym poecie. Bo w tym niesłychanym labiryncie i kawalkadzie wrażeń, które stanowią całość jego twórczości poetyckiej, razem pojawiają się antyczne mity jak i obrazy współczesnego życia, które w najróżniejszy sposób można interpretować i delektować się nimi. W pełnym tęczy i głębokich wrażeń potoku jego myśli, równolegle pojawiają się betonowe bloki suchych myśli jak i nadzwyczaj czułe wzdychania mistycznych filozofii. Dźwięczne i brzęczące wiersze dziecięce, ze zmiennością mieszają się z indywidualnymi mądrościami i lirycznymi wrażeniami życia. Ale cokolwiek by nam oznajmił, czy jest to optymistyczne, czy też wręcz pesymistyczne, czy ukazanie tego jest plastycznie obrazowe, czy też zabawnie bez sensu — dźwięczy i szumi to wszystko, stanowiąc istną brawurę językową i rytmiczną. A przedstawiciel obcych kultur — przekładowca jego dzieł na inne języki, może jego jednocześnie przeklinać i wychwalać, czasami z największym trudem odnajdując klucz do największych, najbarwniejszych, a jednocześnie cudownie wibrujących głębin jego myśli. Zarówno tych konserwatywnie myślących, jak i we wszystkim szukających politycznego motto, gra Weöresa oburzała razem z kultem wspaniale rytmicznych bezsensów oraz ocucanie i wskrzeszanie prastarych wschodnich mitów. W jego epickiej poezji z kapryśną alegorią zmieniają się epoki i tematy, czasami mając wrażenie siedzenia w jakiejś skrzypiącej i niemiłosiernie trzęsącej, a przy tym iskrzącej machinie czasu z demobilu, która to raz skrzecząc, innym razem uspakająco dźwięcząc, przeskakuje tam i spowrotem do najróżniejszych epok i kultur. „Wędrówka po piekle Isztar” to wdzierające się do duszy wróżebne wywołanie prastarego mitu mezopotamskiego Sumeryjczyków, podczas kiedy „Psyché” stanowi poetycką powieść duchowych przygód oświeconej poetki epoki biedermeieru, w której bardzo ważną rolę odgrywa niegdysiejszy, obracający się w kręgach kultury greckiej poeta o tragicznym losie — László Ungárnémeti Tóth, którego pamięć mistrzowsko zamierza wskrzesić Weöres.

Najwysze uznanie Weöres otrzymuje dopiero w 1970 r, kiedy zostaje nagrodzony nagrodą państwową im. Kossutha, a równolegle z tym nagradza jego państwo austriackie nagrodą państwową Österreichischer Staatspreis für Europäische Literatur. Z sumy pieniężnej otrzymanej z nagrodą Kossuha, Weöres funduje nagrodę na cześć Béli Pásztora. W tym samym roku ukazuje się pierwszy angielsko-języczny zbiór jego wierszy w tłumaczeniu Edwina Morgana, który rok później publikuje niemieckie wydawnictwo Suhrkamp Verlag w tomie pt. Der von Ungarn. W tym samym roku, razem z László Passuthem, Ferencem Juhászem, Mihályem Váci, Antalem Véghem, László Nagyem, Istvánem Simonem, Tiborem Pethő, Józsefem Páffym i Zoltánem Fábiánem oraz innymi literatami, dziennikarzami i poetami, Sándor Weöres podpisuje członkowstwo założycielskie organizowanego w 1970 r przez Rolanda Antoniewicza i rozbitego przez bezpiekę Towarzystwa Przyjaźni Węgiersko-Polskiej. W 1972 r razem z żoną przeprowadza się do domku jednorodzinnego z pokaźnym ogrodem przy ulicy Muraközi utca 10/A, gdzie mieszkał do śmierci. Ostatnim jego publicznym wystąpieniem był wieczór zorganizowany razem z Ferencem Juhászem i Ágnes Nemes Nagy w londyńskim River Side Studios w Hammersmith. Tracąc przytomność, umiera 22 stycznia 1989 r w Budapeszcie, w przededniu zawalenia się tak nienawidzonej przez niego komuny. Pochowany został 9 lutego na cmentarzu Farkasrét w Budzie, gdzie wkrótce przyłączyła się do niego żona Amy Károlyi.

(Na podstawie książki Rolanda Antoniewicza: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałego polsko-języcznego abecadła biograficznego, ilustrowanego wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekującego na wydanie i wydawcę.)

Dzieła

Literatura piękna

• Hideg van. Versek. (Jest zimno. Wiersze.) Kultúra Könyvnyomdai Műintézet, Pécs, 1934
• A kő és az ember. Versek. (Kamień a człowiek. Wiersze.), Nyugat, Pécs, 1935
• A teremtés dicsérete. Versek. (Pochwała Genesis.Wiersze.), Janus Pannonius Társaság, Pécs, 1938
• A holdbeli csónakos. Kalandos játék húsz képben. (Księżycowy wioślarz. Sztuka z przygodami w dwudziestu obrazach.) Budapest, 1941
• Theomachia. Drámai költemény. (Theomachia. Poemat dramatyczny.) Dunántúli Könyvkiadó, Pécs, 1941
• Bolond Istók. (Głupi Jasiu), Királyi Magyar Egyetemi Nyomda, Budapest, 1943
• Medúza. Versek. (Meduza. Wiersze.), Királyi Magyar Egyetemi Nyomda, Budapest, 1944
• A teljesség felé. (W stronę pełności), Móricz Zsigmond Kiadó, Budapest, 1945
• A szerelem ábécéje. Versek. (Abecadło miłości. Wiersze.) Új Idők Irodalmi Intézet R. T. (Singer és Wolfner), Budapest, 1946
• Elysium. Versek. (Elysium. Wiersze.) Móricz Zsigmond Kiadó, Budapest, 1946
• Gyümölcskosár. Versek. Hincz Gyula rajzaival. (Koszyk z owocami. Wiersze. Z rycinami Gyula Hincza)Új Idők Irodalmi Intézet R. T. (Singer és Wolfner), Budapest, 1946
• A fogak tornáca. Versek. (Przedpiekle zębów. Wiersze.) Egyetemi Nyomda, Budapest, 1947
• Testtelen nyáj. (Bezciałowe stado) Budapest, 1947
• Bóbita. (Bobita) Ifjúsági Kiadó, Budapest, 1955
• A hallgatás tornya. Harminc év verseiből. (Wieża milczenia. Wybór wierszy z trzydziestu lat.) Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1956
• Tarka forgó. 120 vers az év 12 hónapjára (Károlyi Amyvel). (120 wierszy na 12 miesięcy roku. Wspólnie z Amy Károlyi.) Magvető Kiadó, Budapest, 1958
• Tűzkút. (Ognista studnia.) Magvető Kiadó, Budapest, 1964
• Hold és sárkány. Két dráma (A holdbeli csónakos; Octopus). (Księżyc i smok. Dwa dramaty: Księżycowy wioślarz, Octopus.) Magvető Kiadó, Budapest, 1967
• Merülő Saturnus. (Zanurzający się Saturn.) Magvető Kiadó, Budapest, 1968
• Zimzizim. (Zimzizim.) Móra Kiadó, Budapest, 1969
• Psyché. Egy hajdani költőnő írásai. (Psyché. Pisma niegdysiejszej poetki.) Magvető Kiadó, Budapest, 1972
• Télország. Reich Károly rajzaival. (Kraina zimy. z rysunkami Károlya Reicha). Móra Kiadó, Budapest, 1972
• Ha a világ rigó lenne. (Gdyby świat był drozdem.) Móra Kiadó, Budapest, 1973
• Tizenegy szimfónia. (Jedenaście symfonii.) Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1973
• Abc. (Abecadło.) Magyar Helikon Könyvkiadó-Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1974
• 111 vers. (111 wierszy). Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1974
• Hetedhét ország (Károlyi Amyvel). Kossuth Kiadó, Budapest, 1975
• Áthallások. (Przesłyszenia.) Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1976
• Harmincöt vers. (Trzydzieści wierszy). Magvető Könyvkiadó, Budapest, 1978
• Baranyai képek (Martyn Ferenc rajzaival). (Szkice z Baranya. z rysunkami Ferenca Martyna) Képzőművészeti Alapítvány, Budapest, 1979
• Egysoros versek. Szántó Tibor montázsaival. (Jednolinijne wiersze. Z montażami Tibora Szántó). Magyar Helikon-Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1979
• Szent György és a sárkány. (Święty Jerzy i smok.) Nemzeti Színház (Teatr Narodowy), Budapest, 1979
• Ének a határtalanról. (Pieśń o bezgraniczności.) Magvető Kiadó, Budapest, 1980
• Weöres Sándor kézírásos könyve. Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1981
• Mahruh veszése. Békés Megyei Könyvtár, Békéscsaba, 1982
• Színjátékok. Magvető Kiadó, Budapest, 1983
• Posta messziről. Magvető Kiadó, Budapest, 1984
• Magyar etűdök. Száz kis énekszöveg. Budapest, 1985
• Kútbanéző. Magvető Kiadó, Budapest, 1987
• Fairy spring. Freskók és stukkók egy vidám színházba. Helikon, Budapest, 1988
• A kétfejű fenevad avagy Pécs 1686-ban. Történelmi panoptikum 2 részben. Madách Színház, Budapest, 1989
• A sebzett föld éneke. Magvető Kiadó, Budapest, 1989

Tomy wydane po jego śmierci:

• Szent Miklós. Budapest, 1992
• Szó és kép. Pesti Szalon, Budapest, 1993
• Fantaisie orientale. Borda Antikvárium, Budapest, 1994
• Priapos. Pajzán versek. Helikon, Budapest, 2001
• Octopus, avagy Szent György és a Sárkány históriája. Tragikomédia öt felvonásban, két részben. Balassi Kiadó-Katona József Színház, Budapest, 2002
• Holdaskönyv (Pásztor Bélával). Napkút Kiadó, Budapest, 2004
• Színjátékok. Argumentum Kiadó, Budapest, 2005

Pełne zbiory dorobku życiowego:

• Egybegyűjtött írások I-II. (Pisma zebrane I-II) Magvető Kiadó, Budapest, 1970
• Egybegyűjtött írások III. (Pisma zebrane III)Magvető Kiadó, Budapest, 1975
• Egybegyűjtött írások. Versek, kisebb prózai írások. (Pisma zebrane. Wiersze i mniejsze prozy.) Argumentum Kiadó, Budapest, 2003

Wybory utworów:

• Válogatott versek. (Wiersze wybrane). Magvető Kiadó-Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1976
• Weöres Sándor legszebb versei. (Najpiękniejsze wiersze Sándora Weöresa.) Albatrosz Kiadó, Bukarest, 1985
• Eternal moment. Selected poems (Alan Dixon fordítása). Corvina Kiadó-London New Rivers Press, Budapest-Saint Paul, 1988
• Sok tünemény. Válogatott versek. (Wiersze wybrane.) Pesti Szalon, Budapest, 1993
• Weöres Sándor válogatott versei I-III. (Wiersze wybrane Sándora Weöresa I-III.) Unikornis Kiadó, Budapest, 1996

Przekłady

 

• PO CSÜ-JI: Po Csü-Ji versei. Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1952
• SEVCSENKO, Tarasz Grigorevics: Kobzos. Válogatott költemények. Új Magyar Könyvkiadó, Budapest, 1953
• CSÜ JÜAN: Csü Jüan versei. Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1954
• KIPLING, Joseph Rudyard: A dzsungel könyve [versbetétek] Ifjúsági Kiadó, Budapest, 1954
• RUSZTAVELI: A tigrisbőrös lovag. Új Magyar Könyvkiadó, Budapest, 1954
• GARCÍA LORCA, Federico: Toreádorsirató. Válogatott költemények és színművek. Európa Könyvkiadó, Budapest, 1957, 46-47., 49., 57–58., 99–101., 108–109., 113., 115–118., 121., 130., 133., 137–138., 226–228., 250., 261., 273.
• LERMONTOV, Mihail Jurjevics: Válogatott költemények. Európa Kiadó, Budapest, 1957, 55., 58., 62., 64–65., 120., 124., 156., 169.
• MAJAKOVSZKIJ, Vlagyimir Vlagyimirovics: Vlagyimir Majakovszkij válogatott művei I. Európa Kiadó, Budapest, 1957, 501–503.
• LAO-CE: Tao Te King. Az Út és Erény könyve. Európa Kiadó, Budapest, 1958
• BRJUSZOV, Valerij Jakovlevics: Valerij Brjuszov válogatott költeményei. Magvető Kiadó, Budapest, 1959
• MAO CE-TUNG: Mao Ce-tung 21 verse. Magvető Kiadó, Budapest, 1959
• SCOTT, Walter: Rob Roy [versbetétek] Móra Kiadó, Budapest, 1959
• GUILLÉN, Nicolás: Kubai elégia. Válogatott versek. Európa Kiadó, Budapest, 1961, 17–22., 33–34., 103–104.
• SHAKESPEARE, William: VIII. Henrik. Móra Kiadó, Budapest, 1961
• SHAKESPEARE, William: Vénusz és Adonisz. In: Shakespeare összes művei, Európa Könyvkiadó, Budapest, 1961, 7. kötet, 5-46.
• SHELLEY, Percy Bysshe: A megszabadított Prometheus. Lírai dráma négy felvonásban. Móra Kiadó, Budapest, 1961
• TOURNEUR, Cyril: A bosszúálló tragédiája. In: Angol reneszánsz drámák, Európa Könyvkiadó, Budapest, 1961, 2. kötet, 181-282.
• FOLLAIN, Jean: Az élet képei. Válogatott versek. Európa Kiadó, Budapest, 1964, 43., 70., 75.
• MALLARMÉ, Stéphane: Mallarmé költeményei. Magyar Helikon Könyvkiadó, Budapest, 1964
• SCOTT, Walter: Puritánok utódai [versbetétek]. Európa Kiadó, Budapest, 1964
• HO SI MINH: Börtönnapló. Európa Kiadó, Budapest, 1965
• MOLIERE: Férjek iskolája. In: Moliere összes színművei, Magyar Helikon, 1965, 1. kötet, 381-442.
• COŞBUC, George: Coşbuc legszebb versei. Ifjúsági Kiadó, Bukarest, 1966, 103–107.
• LERMONTOV, Mihail Jurjevics: Lermontov válogatott művei. Európa Kiadó, Budapest, 1974, 75., 79., 84., 87–88., 113., 117.
• NOVOMESKY, Laco: Válogatott versek. Madách Kiadó, Bratislava, 1974, 15., 87., 94.
• SANTARCANGELI, Paolo: Szökőár. Európa Kiadó, Budapest, 1974
• WOLKER, Jiří: Ballada az álomról. Válogatott versek. Európa Kiadó, Budapest, 1974, 33–34., 46.
• BRJUSZOV, Valerij Jakovlevics: A városhoz. Válogatott versek. Magyar Helikon, Budapest, 1975, 7–9., 29–30., 44., 53–54., 82–83.
• CUMMINGS, Edward Estlin: E. E. Cummings 99 verse. Európa Kiadó, Budapest, 1975
• HERBERT, Zbigniew: Az angyal kihallgatása. Európa Kiadó, Budapest, 1979
• SZEPSI CSOMBOR Márton: Europica varietas... [versbetétek] Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1979
• DZSAJADÉVA: Gíta Govinda. Magvető Kiadó, Budapest, 1982
• MAJAKOVSZKIJ, Vlagyimir Vlagyimirovics: Vlagyimir Majakovszkij válogatott versei. Kozmosz Kiadó, Budapest, 1982, 25–27., 30–31., 117–119.
• PANNONIUS, Janus: Janus Pannonius válogatott munkái. Kozmosz Kiadó, Budapest, 1982, 14., 19., 24., 42., 63., 110., 131–134.
• KALMÁR György: Kalmár György utazásai. Magyar Iparművészeti Főiskola Tipográfiai Tanszék, Budapest, 1983
• MANDER, Karel van: Híneves németalföldi és német festők élete [versbetétek]. Helikon, Budapest, 1987

Tomy opublikowane po jego śmierci:

• DOBOS László (szerk.): A pillangó álma. A régi Kína bölcsessége. (Sen motylka. Mądrości starych Chin.) Helikon, Budapest, 1992
• LATOR László (szerk.): Janus Pannonius és Balassi Bálint válogatott költeményei. Unikornis Kiadó, Budapest, 1994, 7–10., 15., 23., 25–27., 29–31., 33., 37., 40–41., 44–46., 63., 80–81.
• PUSKIN, Alekszandr Szergejevics: Alekszandr Szergejevics Puskin legszebb versei. Móra Kiadó, Budapest, 1995
• AMARU–BHARTRIHARI: Vágyzuhatag. Amaru és Bhartrihari szanszkrit verseiből. Terebess, Budapest, 1997
• QU YUAN: Kilenc varázsének. Csü Jüan: Kilenc dal. Balassi Kiadó, Budapest, 1998
• TŐKEI Ferenc: A kínai zene elméletéről (O teorii chińskiej muzyki.) [függelék] Argumentum Kiadó, Budapest, 1998
• SCOTT, Walter: Ivanhoe [versbetétek] Kossuth Kiadó, Budapest, 2006

Wybory:

• A lélek idézése. Műfordítások. Európa Könyviadó, Budapest, 1958
• Egybegyűjtött műfordítások. Magvető Kiadó, Budapest, 1976

Dzieła z zakresu nauki o literaturze

 

• A vers születése [doktori disszertáció; 1939] (Narodziny wiersza - praca doktorska) Népszabadság, 1973. április 15.
• Beney Zsuzsa lírája = red. Mátyás Domokos : Költők egymás közt. (Poeci między sobą) Szépirodalmi Kiadó, Budapest, 1969, 39.
• Három veréb hat szemmel. Antológia a magyar költészet rejtett értékeiből és furcsaságaiból. (Trzy wróble z sześcioma oczami. Antologia z ukrytych wartości i dziwności węgierskiej poezji.) Szépirodalmi Könyvkiadó, Budapest, 1977

Dzieła publicystyczne

• Egy versfordító emlékezete. (Pamięć pewnego tłumacza wierszy) A Könyv, 1964, 207.
• Tiltakozás egy kalózkiadás ellen. (Protest przeciwko pirackim wydawnictwom) Élet és Irodalom, 1964/12.
• Önvallomás. (Samowyznanie) Tükör, 1965. január 19.
• Adyra emlékezünk. (Pamiętemy o Adym), Tiszatáj, 1969/1., 14–16.
• Dolgozószobám. (Mój gabinet pracy), Új Írás, 1971/12., 159.
• Bevezető Csernus Mariann Psyché-estjéhez. (Wprowadzenie do wieczoru Psyché Marianny Csernus), Élet és Irodalom, 1972. március 18.
• Milyen szerepe van a költő életében a fordításnak? (Jaką rolę odgrywa w życiu poety tłumaczenie?) Filológiai Közlöny, 1972/3–4., 467–473.

Tytuły jego wierszy, ktore ukazały się w dwóch antologiach poezji węgierskiej

• Sándor Weöres: De profundis
• Sándor Weöres: Dwudziestowieczny fresk
• Sándor Weöres: Kraj ukryty
• Sándor Weöres: Nokturn
• Sándor Weöres: Tonący Saturn
• Sándor Weöres: Autobiografia
• Sándor Weöres: Elegia wschodnia
• Ani mi się śni… (Nem a szándékom…), Józef Waczków
• Canzona (Canzone), przełożył Miron Białoszewski
• In memóriám (In memóriám), przełożył Józef Waczków
• Apokaliptyczny wędrowiec (Apokaliptikus vándor), przełożył Józef Waczków
• Dziennik przeszłości (A múlt naplója), przełożył Józef Waczków
• Orfeusz (Orpheus), przełożył Józef Waczków
• Ars poetica (Ars poetica), przełożył Józef Waczków
• Z wyznań cesarza Tang Ming-huanga (TangMing-huang császár vallomásaiból), przełożył Józef Waczków
• Łatwiej jest nie żyć… (Nem élni könnyebb), przełożył Józef Waczków
• Historia (Történelem), przełożył Józef Waczków
• Wędrówka ludów (Népvándorlás), przełożył Józef Waczków
• Fairy Spring 1, VI, VII (Fairy Spring I, VI, VII), Józef Waczków
• Nokturn (Nocturnum) przełożył Miron Białoszewski
• Kraj ukryty (A rejtett ország), przełożyli Miron Białoszewski i Grácia Kerényi
• Oda do drobnomieszczanina (Oda a kispolgárhoz), przełożył Józef Waczków
• Autobiografia (Önéletrajz), przełożył Miron Białoszewski
• Szczerze i odważnie (Nyíltan és merészen), przełożył Józef Waczków
• Piosenkarka (Slágerénekesnő), przełożył Józef Waczków
• U schyłku życia (Az élet végén), przełożył Józef Waczków
• Szczęśliwe… (Boldog), przełożył Józef Waczków
• Koniec stulecia (Századvég), przełożył Józef Waczków

Adaptacje i przekłady na inne języki obce

• Wiele wierszy Weöresa zostały ustawione na muzyce. Węgierski kompozytor Zoltán Kodály w składzie na chór, skomponował muzykę do poematu poety Öregek (Starzy ludzie), György Ligeti, przyjaciel poety, ustawił kilka wierszy z i, Rongyszőnyeg oraz inne książki w składzie Síppal, dobbal, nádihegedüvel. Kompozytor Peter Eötvös skomponował dwa utwory, Atlantis (Atlantyda) oraz Ima (Modlitwa), z tekstami z poematu Weöres Néma zene (Niema muzyka).

• W roku 1980 węgierski reżyser Gábor Bódy dokonał adaptacji filmowej poematu 'Psyché' pod tytułem Nárcisz és Psyché (Narcyz i Psyché).

Przekłady na niemiecki dzieł Weöresa

• Der von Ungern. Gedichte und fünf Zeichnungen. - Ungern. Wiersze i rysunki pięć, Suhrkamp, 1969, przekład Barbara Frischmuth i Robert Stauffer
• War mal eine schöne Lade - Był kiedyś miły obciążenia, Kinderbuchverlag w 1976 roku, tłumaczone przez Heinz KAHLAU

Przekłady na język kastylijski dzieł Weöresa

• El reverso de la luz. Cuatro poetas húngaros — Tył światła. Czterech węgierskich poetów, Ed Orpheusz, Budapeszt, 2000. Anthologia dzieł László Kalnoky, Ágnes Nemes Nagy, János Pilinszky i Sándor Weöres ludzie Tao Boga, espasiales nabes.

Przekłady na język francuski dzieł Weöresa

• Dix-neuf poèmes - Dziewiętnaście wierszy - przetłumaczone przez: L. Gaspar, B. Noël, I. Virag, oraz L'Alphée, 1984, wydawca: Ibolya Virag

Przekłady na język rosyjski dzieł Weöresa

• Стихи (Wiersze) Венгерская поэзия. XX век. (Węgierska poezja XX wieku) Wydawca: Художественная литература, 1982, strony 354-377
• Огненный колодец (Ognisko): Стихи (Wiersze) Przekład z węgierskiego i wstęp: Предисловие Малыхина, Елена Ивановна. — Wydawca: Радуга, 1988. — 183 с

Materiały źródłowe

• Roland Antoniewicz: A parancs megölni - titokzatos gyilkosságok országszerte (Rozkaz: zabić - Tajemnicze morderstwa po całym kraju) - o mordowaniu węgierskiej opozycji - polonofilów) - wspaniałe węgiersko-języczne dzieło ilustrowane setkami zdjęć i dokumentów, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.
• Roland Antoniewicz: A bolsevik gestapo szorításában I-II (W mackach bolszewickiego gestapo I-II - wspomnienia) - wspaniałe obszerne węgiersko-języczne dzieło ilustrowane tysiącami zdjęć i dokumentów, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.
• Roland Antoniewicz: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałe polsko-języczne abecadło biograficzne, ilustrowane wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekujące na wydanie i wydawcę.
• http://forum.wegierskie.com/archive/index.php?thread-669.html
• http://annabutrym.pl/turmix/poezja-dzisiaj-wydanie-w%C4%99gierskie/
• http://pl.forvo.com/word/we%C3%B6res_s%C3%A1ndor/
• http://portalwiedzy.onet.pl/77121,,,,weores_sandor,haslo.html
• https://pl.m.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1ndor_We%C3%B6res
• http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1ndor_We%C3%B6res
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/639812/Sandor-Weores
• http://www.c3.hu/~eufuzetek/en/eng/14/index.php?mit=weores
• https://usosweb.amu.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot%28kod:09-HLW-FW-44%29