Ten artykuł został napisany w sposób nieobiektywny. Możesz pomóc Historia Wiki rozbudowując ją!
|
Kálmán Kéri (ur. 25 czerwca 1901 w Igló - dzisiaj: Spišská Nová Ves na Spiszu), zm. 26 maja 1994 w Budapeszcie) generał broni, rzymski katolik, polonofil, polityk. Osoba szczególnie zasłużona dla Polski, jeden z dobroczyńców 140-tysięcznej rzeszy uchodźców polskich, którzy w okresie II wojny światowej schronili się w Węgrach, w okresie komuny jedna z czołowych postaci węgierskiej antybolszewickiej opozycji. Przyjaciel ministra dr.Józsefa Antalla seniora, jego syna premiera dr.Józsefa Antalla juniora , oraz jego chrześniaka Rolanda Antoniewicza.
Biografia[]
Kálmán Kéri urodził się w Igló (obecnie Spišská Nová Ves) na Spiszu 25 czerwca 1901 w rodzinie spiszskich Sasów węgierskich. Był kadetem w austriackiej miejscowości Traiskirchen, w szkole kadetów artylerii, a po rozpadzie Monarchii Austro-Węgierskiej był kadetem wojskowej akademii „Ludovika” w Budapeszcie, gdzie został zawodowym oficerem. W okresie I wojny światowej wstąpił do armii węgierskiej i służył zarówno za króla Karola IV jak i I Republikę Węgierską. W okresie buntu bolszewickiego w macu 1921 r na rozkaz ówczesnego głównodowodzącego armią — zdrajcy Auréla Stromfelda został oficerem sił zbrojnych rebeliantów, skąd szybko zdezertował. Po powrocie do Budapesztu otrzymał rozkaz stawienia się w Akademii Oficerskiej Ludovika. W 1921 r został oficerem artylerii, a potem zaczął służyć w Sztabie Generalnym. Po wybuchu II wojny światowej brał bezpośredni udział w udzielaniu pomocy żołnierzom i oficerom polskim, którzy we wrześniu 1939 r, niekiedy całymi zwartymi, uzbrojonymi po zęby oddziałami przekroczyli granicę węgierską, uciekając przed sowieckimi i hitlerowskimi agresorami. Dzięki jego pomocy, oddziały te nie niepokojone przez nikogo i nie rozbrojone, w bardzo szybkim tempie dotarły do granicy z Jugosławią, a potem do Angers we Francji, gdzie gen. Władysław Sikorski tworzył nowe Wojsko Polskie. Chorych i zmęczonych walkami kierował do obozów „internowania”, gdzie przyjmowano ich jak przyjaciół i braci. Kálmán Kéri bezpośrednio podlegał dyrektorowi departamentu XXIII Ministerstwa Obrony — płk. Zoltánowi Baló, który odpowiadał za pomoc polskim uchodźcom wojskowym. W 1941 r został attaché wojskowym w Słowacji, ale w 1942 r otrzymał rozkaz powrotu i awans na stopień pułkownika Sztabu Generalnego. W latach II wojny światowej był osobistym adiutantem aż trzech Ministrów Obrony, którzy sercem i duszą pomagali ułatwić życie przebywającym w Węgrach polskim żołnierzom internowanym. Wtedy poznał dyrektora Instytutu Polskiego Prof.dr.Zbigniewa Załęskiego oraz jego zastępcę — I sekretarza Poselstwa RP Zdzisława Antoniewicza, z którym (i z jego synem Rolandem) później do końca życia utrzymywał przyjacielskie kontakty. W 1942 r został adiutantem i dyrektorem gabinetu Ministra Obrony gen.Vilmosa Nagybaczoni Nagy. W 1944 r otrzymał awans na stanowisko szefa sztabu VI. korpusu, a później szefa sztabu 1 armii węgierskiej, walczącej przeciwko bolszewickim bandytom z Armii Czerwonej przestępcy wojennego i przeciwko ludzkości Stalina.
Okres okupacji sowieckiej[]
Kiedy Regent Miklós Horthy ogłosił proklamację zawieszenia broni, płk. Kálmán Kéri otrzymał rozkaz wyjazdu do Związku Sowieckiego i przyłączył się do węgierskiej delegacji rozejmowej wyruszającej do Moskwy. W dniu 16 października 1944 przeszedł do oddziałów sowieckich i został jednym z dowódców organizowanej tam nowej armii węgierskiej. W 1945 r został wojskowym szefem Ministerstwa Obrony tymczasowego rządu Miklósa Béli Dálnokiego. Jeszcze w tym samym roku został aresztowany przez sowiecką armię. Później został zwolniony z oskarżeń, ale przeniesiono jego do rezerwy. Po przejściu na wolną stopę pracował jako przedstawiciel jednego z szwajcarskich zakładów farmaceutycznych. W 1949 r ponownie został aresztowany i trafił najpierw do sowieckiego obozu dla internowanych w Kistarcsa (tu zamordowano biskupa koadjutora budapeszteńsko-ostrzychomskiego Błogosławionego Zoltána Meszlényiego), a potem do obozu pracy przymusowej w Recsk. W 1953 r, podczas likwidacji obozu, skazany został na cztery lata i dziewięć miesięcy więzienia, tym prawnie maskując jego uwięzienie. Po wyjściu na wolność żył w bardzo ciężkich okolicznościach. Od 1954 roku pracował na różnych etatach fizycznych jako nocny stróż, robotnik niewykwalifikowany i magazynier, w 1966 r przeszedł na emeryturę jako pracownik piwnic winnych hotelu Astoria w Budapeszcie. Dorabiał jako tłumacz-przekładowca, dzięki czemu bez zwrócenia na siebie uwagi bezpieki, mógł spotykać się ze swoimi przyjaciółmi — opozycjonistami. Był jedną z najbardziej charyzmatycznych postaci węgierskiej opozycji antybolszewickiej. W roku 1990 został zrehabilitowany, jako poseł-doyen otworzył obrady pierwszej sesji demokratycznego Parlamentu, przewodnicząc obradom. Wkrótce awansowano jego do stopnia generała brygady a później generała broni w stanie spoczynku. W dniu 20 lipca 1991 odznaczono wówczas najwyższym węgierskim odznaczeniem Magyar Köztársaság Babérkoszorúval Ékesített Zászlórendje, a w 1993 r otrzymał order Magyar Köztársasági Érdemrend Nagykeresztje.
Działalność polonofilska[]
Po wybuchu II wojny światowej brał bezpośredni udział w udzielaniu pomocy żołnierzom i oficerom polskim, którzy we wrześniu 1939 r, niekiedy całymi zwartymi, uzbrojonymi po zęby oddziałami przekroczyli granicę węgierską, uciekając przed sowieckimi i hitlerowskimi agresorami. Całymi tygodniami odwiedzał przejścia graniczne na granicy z RP i w razie potrzeby natychmiast interweniował w interesie udzielenia pomocy. Dzięki jego pomocy, oddziały te nie niepokojone przez nikogo i nie rozbrojone, w bardzo szybkim tempie dotarły do granicy z Jugosławią, a potem do Angers we Francji, gdzie gen. Władysław Sikorski tworzył nowe Wojsko Polskie. Chorych i zmęczonych walkami kierował do obozów „internowania”, gdzie przyjmowano ich jak przyjaciół i braci. Kálmán Kéri bezpośrednio podlegał dyrektorowi departamentu XXIII (jenieckiemu) Ministerstwa Obrony — płk. Zoltánowi Baló, który odpowiadał za pomoc polskim uchodźcom wojskowym. Potem jako osobisty adiutant aż trzech Ministrów Obrony, którzy sercem i duszą pomagali ułatwić życie przebywającym w Węgrach polskim żołnierzom internowanym, jeszcze z większą werwą brał udział w niesieniu pomocy polskim uchodźcom, którzy swobodnie mogli opuszczać bramy obozów, pracować czy zalecać się do Węgierek, dzięki czemu niejeden z nich ożenił się i pozostał w Węgrach, inni po zakończeniu wojny powrócili do kraju. Regularnie odwiedzał obozy internowanych żołnierzy i oficerów, zasięgając języka nie tylko u węgierskiego komendanta, ale także u Polaków. Wtedy poznał dyrektora Instytutu Polskiego Prof.dr.Zbigniewa Załęskiego oraz jego zastępcę — I sekretarza Poselstwa RP Zdzisława Antoniewicza, z którym (i z jego synem Rolandem) później do końca życia utrzymywał przyjacielskie kontakty. Bardzo często towarzyszyli oni w jego podróżach do obozów. Kilkakrotnie towarzyszył aktualnemu Ministrowi Obrony w inspekcji obozów, przekonując jego o konieczności udzielenia dalszej pomocy materialnej i rzeczowej. Często towarzyszył także przedstawicielom najwyższych władz kościelnych odwiedzającym obozy, w tym Prymasowi Węgier ks. Jusztiniánowi kardynałowi Serédi i jego koadjutorowi bp.Zoltánowi Meszlényiemu oraz Nuncjuszowi Papieskiemu ks.abp. Angelo Rotta. Bardzo wielu obozowiczów wojskowych z konkretnymi prośbami zwróciło się do niego listownie, czy też odwiedziło jego osobiście w Budapeszcie. W zdecydującej większości prośbom tym stało się zadość, szczególnie kiedy oficerowie i żołnierze tak polubili swojego komendanta obozu — Węgra, że nie chcieli słyszeć o przeniesieniu ich do drugiego obozu. Dla przykładu takimi byli obozowicze w Zalaszengrót, z którego komendantem — kapitanem Istvánem Jánoszem Hajdú, a potem z jego synem Prof.dr.płk. Istvánem Hajdu, do końca życia przyjaźnił się. W czerwcu 1956 r, na wieść wybuchu w Poznaniu Powstania chciał organizować pomoc dla bohaterskich Polaków, ale poznański zryw szybko stłumiono. W końcu pomagał Antoniewiczom i przysyłanym przez nich kurierom tatrzańskim dostarczenie nadesłanych darów z Polski do ośrodków powstańczych. Sam jednak nie wziął udziału w Rewolucji, bo był zbytnio znany przez komunistów. Po powrocie Rolanda Antoniewicza do Budapesztu w 1967 był z nim w cotygodniowym kontakcie. Był obecnym na jego ślubie, na chrzcinach jego dzieci, a potem ich ślubach i chrzcinach wnuków. W razie potrzeby udzielał jemu konkretnych porad, a nawet pomoc materialną. W 1970 r przyłączył się do inicjatywy Rolanda Antoniewicza założenia w Budapeszcie Towarzystwo Przyjaźni Węgiersko-Polskiej, jako jeden z pierwszych podpisując deklarację członka - założyciela. Przekazał wówczas Rolandowi bardzo wiele adresów Węgrów - polonofilów i zarazem opozycjonistów, którzy bez wyjątku również zadeklarowali członkowstwo założycielskie. Płk. Kálmán Kéri był regularnym gościem w Instytucie Polskim (za komuny OIKP), gdzie poznał bardzo wielu polonofilów, którzy podobnie do niego byli opozycjonistami. Często spotykał się z nimi u innych przyjaciół, jak na przykład u ks.hr.Istvána Keglevicha, czy u kuzyna Rolanda — późniejszego Premiera Dr. Józsefa Antalla juniora, wcześniej u jego ojca — ministra Dr.Józsefa Antalla seniora. KIedy wiosną 1984 r Rolanda Antoniewicza wyrzucono z Magyar Televízió był obecnym na tym zebraniu czołowych opozycjonistów, kiedy Roland przedstawił swoje plany wybicia z siodła Prezesa Magyar Televízió — Mihálya Kornidesza, zalecając jemu odpowiednią taktykę, która sprawdziła się, bo bezpieka miesiącami bezradnie i bezczynnie dreptała w miejscu.
Działalność publiczna[]
W 1988 r gen.Kálmán Kéri został Prezesem Recski Szövetség (Związek Recsk) zrzeszającej byłych więźniów politycznych i członków antybolszewickiej opozycji. W swoim oficjalnym liście skierowanym do Rolanda Antoniewicza zaakceptował podpisanie Recski Szövetség na drugim miejscu na plakacie wydrukowanym przez niego w interesie potępienia rosyjskiego napadu na wieżę telewizyjną w Wilnie oraz 50-letniego okupowania przez Rosjan Przybałtyku, które podpisali także szefowie innych partii i organizacji opozycji antybolszewickiej, na czele z partiami: chadeckiej KDNP (obecnie członek koalicji rządowej II Gabinetu Viktora Orbána), Szabad Demokraták Szövetsége (później aż do rozpadu była w koalicji z bolszewikami), Magyar Demokrata Fórum i innych. W pierwszych demokratycznych wyborach do Parlamentu Węgier w 1990 r jako kandydat partii kierowanej przez kuzyna Rolanda Antoniewicza, dr.Józsefa Antalla juniora — Magyar Demokrata Fórum (Węgierskie Forum Demokratyczne) zdobył mandat poselski. W pierwszej kadencji demokratycznego Parlamentu Węgier (1990-1994) był najstarszym posłem, w wyniku czego na sesji inauguracyjnej spełnił funkcję doyena i przewodniczył obradom aż do wyboru Przewodniczącego Parlamentu.Był członkiem Komisji Obrony Parlamentu. Zmarł jeden dzień przed zakończeniem kadencji i na szczęście nie dożył powrotu bolszewickich zbirów Gabinetu Gyuli Horna, a w cztery lata potem oficera bezpieki Pétera Medgyessyego oraz szefa węgierskiego Komsomołu (KISZ) — Ferenca Gyurcsánya i jego kukły Gordona Bajnaiego, którzy przywrócili komunę. Od pozostałych posłów był o wiele dziesięcioleci starszym, wychowywał się w innej epoce, innym klimacie, w innych szkołach, reprezentował inne poglądy i zwyczaje, ale (za wyjątkiem „rozbitków” komuny — posłów z partii WPS) łączyła ich nienawiść do bolszewików i sprzedawczyków oraz komuny. Gen. Kálmána Kéri pochowano z honorami wojskowymi na cmentarzu Kerepesi temető, gdzie spoczywa wiele postaci historycznych z przeszości Węgrów.
(Na podstawie książki Rolanda Antoniewicza: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałego polsko-języcznego abecadła biograficznego, ilustrowanego wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekującego na wydanie i wydawcę.)
Materiały źródłowe[]
- Zdzisław Antoniewicz: Lengyel sajtó Magyarországon 1939-től a felszabadulásig.Magyar Nemzet, 1975. november 6., 261. sz., rok XXXI.
- Zdzisław Antoniewicz: Lengyelek Magyarországon 1939-1945. Valóság, 1975, 5.sz. 83-90.old.
- Zdzisław Antoniewicz. 1550 dni. „Tygodnik Kulturalny, Warszawa”, 19 października 1969. rok XIII, nr.42 (645)
- Zdzisław Antoniewicz. Między Wisłą a Dunajem. „Dziennik Ludowy , Warszawa”. nr 203 (357)
- Zdzisław Antoniewicz. Uchodźcza prasa na Węgrzech (1939—1944). „Rocznik historii czasopiśmiennictwa polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskih — Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk ”. Tom XIV. Zeszyt 2-3 - strony=285-310|
- Zdzisław Antoniewicz: Kétezer nap Magyarországon, Életünk, II. évfolyam, 1970/2. szám
- Rozbitkowie na Węgrzech – Wspomnienia z lat 1939-1946. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987. ISBN 83-205-3801-7.
- Barátok a bajban: lengyel menekültek Magyarországon, 1939-1945, Európa, 1985. ISBN 963 07 3415
- Wspomnienia Polskich Uchodźców na Węgrzech w latach 1939-1945. Federacja Stowarzyszeń Polsko Węgierskich RP, Warszawa 1999.
- Menekült rapszódia. Lengyelek Magyarországon 1939-1945. Széphalom Könyvműhely Budapest, 2000. A kötet megjelenését - többek között - a Lengyel Köztársaság Külügyminisztériuma, a Nemzeti Kulturális Örökség Minisztériuma, a Magyar Köztársaság Belügyminisztériuma, és a budapesti Lengyel Nagykövetség támogatása tette lehetővé. ISBN 963902877-0
- Csapláros István — Antoniewicz, Zdzisław: Bratankowie w krzywym zwierciadle. Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986.
- Csapláros István — Antoniewicz Zdzisław: Jó barátok görbe tükörben. Budapeszt, Gondolat Könyvkiadó 1987 - ISBN 963-281-868-7 - na żądanie bezpieki, opuszczono nazwisko Zdzisława Antoniewicza jako współautora.
- Rosdy Pál: Megtört életpálya. Harminc éve halt meg Beresztóczy Miklós. Új Ember, 2003. szeptember 7.LIX. évf. 36. (2875.)
- Ispánki Béla Az évszázad pere Lámpás Kiadó, Budapest. 478 oldal.– ISBN 963-7593-23-3
- Zsidómentő lelkészek és laikusok a Felvidéken 8. Dátum: 2006-11-27 Szabad Újság
- RAVASZ ISTVÁN – OPRÁN EMESE: Megszállástól megszállásig Magyarország, 1944-45.
- Magyar katolikus lexikon I–XII. Főszerk. Diós István, szerk. Viczián János. Bp. 1993–2005. Szent István Társulat.
- Kazimierz Stasierski : Szkolnictwo polskie na Węgrzech w czasie drugiej wojny światowej. Poznań 1969
- Stanisław Maczek: Od podwody do czołga.. Wspomnienia wojenne 1918-1945. Tomar Publishers, Edinburgh, 1961.
- Antoniewicz Roland József: Ezeréves lengyel-magyar kapcsolatok.Élet és Tudomány, 1972/19.sz.
- Antoniewicz Roland József: Lengyel papok az ellenállásban. Katolikus Szó, 1971, 19. sz.
- Antoniewicz Roland József: Népek országútján. Az Elvek és utak sorozat és a lengyel–magyar barátság. Lobogó, 1973. június 6, 23.sz. XV.evf.
- Antoniewicz Roland József: Bajcsy-Zsilinszky Endre ;s a lengyelek. Magyar Nemzet, 1974. december 29. 303.sz. XXX.evf.
- Antoniewicz Roland József: Búcsú dr.Antall Józseftől, a lengyel menekültek segítőjétől. Napló, 1974. július 30., 176, XXX evf.
- Antoniewicz Roland József: Lengyelek és magyarok. Könyvvilág, 1971, november, 11.sz, XIV.évf.
- id. Antall József Menekültek menedéke. Emlékek és iratok.Mundus Magyar Egyetemi Kiadó, Budapest 1997. ISBN 963-8033-18-5, ISSN 1416-8324
- Antoniewicz Roland József: Történelmeink. Valóság, 1975,8 sz. 102-106.old.
- Stefan Badeni: Wczoraj i przedwczoraj. Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas, 12 Praed Mews, London, W.2. Tom 60. serii Czerwonej Biblioteki Polskiej., Londyn, 1963.
- Bakó Endre: Huszonnégyszer Magyarországon. Hajdú-Bihari Napló, 1973. október 6.
- Beresztóczy Miklós: A VKM története. Budapest 1947.
- dr. Beresztóczy Miklós: Polak, Węgier dwa bratanki… Katolikus Szó, 1969/6. sz.
- Hetényi Varga Károly: Papi sorsok a horogkereszt és a vörös csillag árnyékában I-V. Lámpás Kiadó, Abaliget, 1992
- Hory András: Kulisszák mögött. Bécs, 1965.
- Laczkó András: Menekülés a jövőért. Lengyel sorsok Magyarországon 1939-1945. Kiadja a Boglárlellei Városi Tanács, Boglárlelle 1989. ISBN 963-03-2669-8
- István Lagzi: Uchodźcy polscy na Węgrzech w latach drugiej wojny światowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1980. ISBN 83-11-06490-3
- István Lagzi: Droga żołnierza polskiego przez węgierską granicę w latach 1939–1941. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1987. ISBN 83-210-0660-4* Lévai Jenő: A magyarországi lengyel bázis története. Magyar Nemzet, 1970/184.sz.
- Ruffy Péter: Varsói hajnal. Kossuth Könyvkiadó, Budapest, 1961.
- Köves Rózsa: Találkozás lengyel fiatalokkal és idősekkel. Kötelező olvasmány: A Pál utcai fiúk. Magyar Nemzet, 1972. október 29.
- Várkonyi Endre: Múlt idők tanúi. Antall József. Menekültügy Magyarországon. Magyarország 1974/36. sz
- Uchodźcy polscy na Węgrzech w czasie wojny. Athenaeum, Budapest 1946.
- Talpassy Tibor: Bajcsy-Zsilinszky és a lengyelek. Magyar Nemzet, 1975/32.sz.
- Leon Orłowski: Wspomnienia z Budapesztu. Kultura (Párizs), 1952/10. sz.
- Pelle János: A katolikus egyház és a zsidótörvények. 2005, június 7. Zsidónegyed.Com.
- A püspöki kar tanácskozásai. A magyar katolikus püspökök konferenciáinak jegyzőkönyveiből, 1919-1944. Szerkesztette Gergely Jenő. Budapest, 1984, Gondolat.
- Stanisław Podlewski: Wierni Bogu i Ojczyźnie. Duchowieństwo katolickie w walce o niepodległość Polski w drugiej wojnie światowej. Wydawnictwo Novum, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne. Nakładem Ars Christiana. Warszawa, 1971
- Jan Reychman: Dzieje polonii węgierskiej. Problemy Polonii Zagranicznej, Varsó, 1966/1967. tom.V. 47-62.old.
- Rajz Mihály – Korompay Tibor: Megemlékezés dr Hanauer Árpád István váci megyéspüspökről. (1869-1942) Szent István Társulat, Budapest ISBN 963 360821 1
- Serédi Jusztinián és a trianoni egyházmegyék – Serédi Jusztiniánra emlékezünk. Új Ember Magazin, 205. március-április.II.évf. 3.szám.
- Serédi Jusztinián hercegprímás feljegyzései 1941-1944. [sajtó alá rend., előszó, bev. tan., jegyz. Orbán Sándor, Vida István] Budapest, 1990
- Kazimierz Stasierski: Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939-1945, Przegląd Historyczny, Warszawa, 1961.* A tudós főpap – Serédi Jusztinián Hatvan éve, 1945. március 29-én halt meg. Új Ember, 2005. március 27. LXI. évf. 13-14. (2954-2955.)
- Slachta Margit 1941. július 29-ei és augusztus 13-ai keltezésű leveleit Majsai Tamás tette közzé. In: Ráday Gyűjtemény évkönyve. IV. 205-206 és V. köt. 217-218, Budapest, 1986.
- Prímási Levéltár, Esztergom, Serédi Jusztinián személyes iratai 5464/1942. sz.
- Saly Dezső: Szigorúan bizalmas! Fekete könyv: 1939-1944. Budapest, Anonymus, 1945, 575-576.
- Rácz Lajos: Állam és egyház a két világháború közti Magyarországon a kánonjogász Serédi Jusztinián prímássága kapcsán. = Ministerio. Szerk.: Bárdos István – Beke Margit. Esztergom. 1998. 39-51.
- http://inacioangelos.wordpress.com/2012/05/01/dobrogik-bune-antoniewicz-roland-12-fo-bune/
- http://turizmus.zalatermalvolgye.hu/node/105
- http://www.favagopizzeria.hu/galeria/Kornyek
- http://www.sulinet.hu/oroksegtar/data/telepulesek_ertekei/100_falu/Magyarcsanad/pages/014_vilageges.htm
- http://www.magyarkronika.com/mozaik/2012uj/0401.html
- http://www.liliapartman.hu/kornyek
- http://karpatiharsona-mszpesmeciarek.blogspot.hu/2011/11/antoniewicz-roland-12-fo-bune.html
- http://www.eduteka.pl/temat/Zdzislaw-Antoniewicz
- http://www.sulinet.hu/oroksegtar/data/telepulesek_ertekei/100_falu/Magyarcsanad/pages/014_vilageges.htm
- http://www2.polskieradio.pl/wojna/artykul.aspx?sid=9&id=69641
- http://niezalezna.pl/7840-duma-wielkopolski-i-%E2%80%9Egazeta-wyborcza%E2%80%9D
- http://index.forum.gazeta.pl/szukaj/forum/antoniewicz
- http://lemil.blog.hu/2012/09/20/magyarok_es_a_varsoi_felkeles
- http://www.liliapartman.hu/kornyek
- http://zalaszentgrot.varosatyak.hu/
- http://books.google.hu/books/about/W_go%C5%9Bcinie_u_bratank%C3%B3w_W%C4%99gr%C3%B3w.html?id=ubiEAAAAIAAJ&redir_esc=y
- http://bezwodkinierazbieriosz.salon24.pl/290036,moja-ciotka-wiska-kurier-armii-krajowej-z-uzupelnieniami
- http://www.technika.24on.pl/?title=Zdzis%C5%82aw_Antoniewicz
- http://kanadaihirlap.com/2012/07/26/frank-tibor-kanadai-allampolgar-nyilt-levele-ader-janos-allamfonek/
- http://www.piotrborawski.pl/Bialystok,ul-Antoniewicza-Jerzego,10
- http://uam-hip.pfsl.poznan.pl/ipac20/ipac.jsp?session=13S88563S880I.998312&profile=bu-uam&uri=link=3100007~!598802~!3100001~!3100002&aspect=subtab13&menu=search&ri=1&source=~!buam&term=Antoniewicz%2C+Zdzis%C5%82aw+%281908-1984%29.&index=AUTHOR#focus
- http://encyclopedia.maksiu.info/haslo/Zygmunt_Antoniewicz
- http://www.naukowy.pl/encyklopedia/Antoniewicz
- http://www.naszglos.civitaschristiana.pl/index.php?type=artykuly&rok=2009&nr=5
- http://www.eduteka.pl/temat/Zdzislaw-Antoniewicz
- http://www.sulinet.hu/oroksegtar/data/telepulesek_ertekei/100_falu/Magyarcsanad/pages/014_vilageges.htm
- http://www2.polskieradio.pl/wojna/artykul.aspx?sid=9&id=69641
- http://niezalezna.pl/7840-duma-wielkopolski-i-%E2%80%9Egazeta-wyborcza%E2%80%9D
- http://index.forum.gazeta.pl/szukaj/forum/antoniewicz
- http://lemil.blog.hu/2012/09/20/magyarok_es_a_varsoi_felkeles
- http://www.liliapartman.hu/kornyek
- http://zalaszentgrot.varosatyak.hu/
- http://books.google.hu/books/about/W_go%C5%9Bcinie_u_bratank%C3%B3w_W%C4%99gr%C3%B3w.html?id=ubiEAAAAIAAJ&redir_esc=y
- http://bezwodkinierazbieriosz.salon24.pl/290036,moja-ciotka-wiska-kurier-armii-krajowej-z-uzupelnieniami
- http://www.technika.24on.pl/?title=Zdzis%C5%82aw_Antoniewicz
- http://kanadaihirlap.com/2012/07/26/frank-tibor-kanadai-allampolgar-nyilt-levele-ader-janos-allamfonek/
- http://www.piotrborawski.pl/Bialystok,ul-Antoniewicza-Jerzego,10
- http://uam-hip.pfsl.poznan.pl/ipac20/ipac.jsp?session=13S88563S880I.998312&profile=bu-uam&uri=link=3100007~!598802~!3100001~!3100002&aspect=subtab13&menu=search&ri=1&source=~!buam&term=Antoniewicz%2C+Zdzis%C5%82aw+%281908-1984%29.&index=AUTHOR#focus
- http://encyclopedia.maksiu.info/haslo/Zygmunt_Antoniewicz
- http://www.naukowy.pl/encyklopedia/Antoniewicz
- http://www.naszglos.civitaschristiana.pl/index.php?type=artykuly&rok=2009&nr=5
- Jerzy Kłoczkowski – Lidia Müllerowa – Jan Skarbek: A katolikus egyház Lengyelországban. Kiadja a Magyar Katolikus Püspöki Kar Egyháztörténeti Bizottsága, Budapest 1994 ISBN 963-00-1729-6
- Jakub Karpiński: Dziwna wojna. Instytut Literacki, Paryż, 1990 – ISSN 0406-0393, ISBN 83-85219-01-3
- Agostino Casaroli: A türelem vértanúsága. A Szentszék és a kommunista államok (1963—1989) Szent István Társulat Az Apostoli Szentszék Kiadója, Budapest 2001 ISBN 963-361-211-X
- Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich. Materiały i dokumenty. Wydawnictwo Polonia, Warszawa 1966
- Stanisław Podlewski: Wierni Bogu i Ojczyźnie. Duchowieństwo katolickie w walce o niepodległość Polski w II wojnie światowej. Wydawnictwo Novum. Nakładem Ars Christiana, Warszawa 1971
- Saád Béla: Tíz arckép. Ecclesia, Budapest 1983 ISBN 963-363-807-0
- Gergely Jenő: II. János Pál pápa élete és munkássága. Közgazdasági és Jogi Könyvkiadó, Budapest 1991 ISBN 963-222-323-3
- Gergely Jenő: II. János Pál, Kossuth Könyvkiadó, Budapest 1986 ISBN 963-09-3014-5
- Gergely Jenő: 1950-es egyezmény és a szerzetesrendek feloszlatása Magyarországon. Vigilia Kiadó, Budapest 1990 ISBN 963-02-8242-9 ISSN 0238-3764
- Rajz Mihály – Korompay Tibor: Megemlékezés Dr.Hanauer Árpád István váci megyéspüspökről. Szent István Társulat Az Apostoli Szentszék Könyvkiadója Budapest ISBN 963-360-821-1
- [○1Edward J. Pałyga]]: Polsko-watykańskie stosunki dyplomatyczne. Od zarania II Rzeczypospolitej do pontyfikatu papieża – Polaka. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988 ISBN 83-202-0572-7
- Tadeusz Nowak: Zanim powstała „Solidarność”. Posłowie Józef Życiński. Norbertinum, Lublin 2005 ISBN 83-7222-236-3
- Stefan Badeni: Wczoraj i Przedwczoraj. Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 12 Praed Mews, London, W.2. 1963
- A Vatikán csehszlovákiai ügynökeinek bűnpere. Szikra, Budapest 1952
- A Vatikán romániai ügynökeinek kémpere. Szikra, Budapest 1952
- Elmer István: Börtönkereszt. Börtönviselt katolikusok visszaemlékezései. Magyar Egyháztörténeti Enciklopédia Munkaközössége, budapest, 1994 METEM 1994 ISBN 963 8472 065 ISSN 1217-2669
- STANISŁAW NAPIERAŁA: Arcybiskup Antoni Baraniak jako Pasterz Diecezji.Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski. Poznań, 2006 – Tom 2
- MARIAN PRZYKUCKI: Arcybiskup Antoni Baraniak obrońca Kościoła. Wspomnienie.Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski. Poznań, 2006 – Tom 2
- http://varosatyak.hu/websql/s_!kepviselok/i_zalaszentgrot_2569/t_Zalaszentgr%C3%B3t/index.html
- http://www.sulinet.hu/oroksegtar/data/muzeumok/Csongrad_megye/Muzeumi_kotetek/pages/mukucsom_1999/006_hatvan.htm
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Polscy_uchod%C5%BAcy_na_W%C4%99grzech_w_latach_1939-1945
- Kazimierz Stasierski - Polscy uchodźcy na Węgrzech w latach 1939-1945, Przegląd Historyczny, Tom LII, Zeszyt 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961
- István Csapláros - Lajos Hopp - Jan Reychman - László Sziklay: Studia z dziejów polsko-węgierskich stosunków literackich i kulturalnych. Wrocław - Warszawa - Kraków - Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1969
- Bakó Endre: Huszonnégyszer Magyarországon. »Hajdú-Bihari Napló«, Debrecen, 1973. október 6-i szám.
- Bányai Elemér: Örmény anekdóták és egyéb apróságok. Szamosújvár, Auróra, 1902.
- Berberyusz, Ewa: Książę z Maisons—Laffitte. Gdańsk, Wydawnictwo Marabut, 1995.
- Beresztóczy Miklós: A VKM története. Budapest 1947.
- Beresztóczy Miklós: Polak–Węgier dwa bratanki. »Katolikus Szó«, Budapest, 1969/16.sz.
- Biegańscy, Irena i Witold: Polacy na frontach zachodnich II.Wojny Światowej. Warszawa, Biblioteka Narodowa. 1971.
- Biegański, W. — Juchniewicz, M. — Okęcki, St. — Stachurski, E. : Antyhitlerowska dzialalność Polaków na Węgrzech i Bałkanach. Warszawa, PZWS, 1971.
- Biegański, Witold: Polska emigracja na Węgrzech w latach 1939—1940 — rola emigracji wojennej. »Najnowsze Dzieje Polski«, Warszawa, 1968/XII.sz.
- Budziński, Franciszek: Polskie gimnazjum i liceum w Balatonzamárdi i Balatonboglár (1939—1944), Lublin 1984
- Dzieszyński, Ryszard: Polak, Węgier... Warszawa, Wydawnictwo Polonia, 1988.
- Wacław Felczak: A barátság útjai. »Lengyelország«, Warszawa, 1971/8.sz.
- Wacław Felczak: Historia Węgier. Warszawa – Wrocław – Kraków – Gdańsk – Łódz, Ossolineum, 1983.
- Felczak, Wacław: Ugoda węgiersko–chorwacka 1863 roku. Wrocław – Warszawa – Kraków, Ossolineum, 1969.
- Wacław Felczak — Fischinger, Andrzej: Polska–Węgry. Tysiąc lat przyjaźni. Warszawa–Budapeszt, Krajowa Agencja Wydawnicza – Wydawnictwo Corvina, 1979.
- Felczak, Wacław: Powrót i legenda. »Więź«, Warszawa, 1966/9. sz.
- Godziszewski, Tadeusz: Pisane w Rothesay. Warszawa, Czytelnik, 1973.
- Hory András: Bukaresttől Varsóig. Budapest, Gondolat Kiadó, 1987.
- Hory András: Kulisszák mögött. Wien, 1965.
- Juhász Gyula: Magyarország külpolitikája 1919—1945. Budapest, Kossuth könyvkiadó, 1969.
- Juhász Gyula: A Teleki-kormány külpolitikája. Budapest, Akadémiai Kiadó, 1964.
- Gyula: A Ludovikától Sopronkőhidáig. Tények és tanúk. I–II. kötet. Budapest, Magvető Könyvkiadó, 1978.
- Kaltenberg, Lew: Za wolność Naszą i Waszą. Warszawa, Wydawnictwo MON, 1968.
- Kapronczay Károly: Akkor nem volt Lengyelország. Budapest, Magvető Kiadó, 1992.
- Kapronczay Károly: Lengyel katonák magyar földön. Budapest, Zrínyi Kiadó, 1994.
- Kovács Endre: A lengyel irodalom története. Budapest, Gondolat, 1960.
- Kovács Endre: Korszakváltás. Emlékiratok. Tények és tanúk. Budapest, Magvető Könyvkiadó, 1981.
- Kovács Endre: Magyarok és lengyelek a történelem sodrában. Budapest, Gondolat, 1973.
- Kovács Endre: Magyar–lengyel kapcsolatok a két világháború között. Budapest, Akadémiai Kiadó, 1971.
- Kovács István: Hamúban csillogó gyémánt. Budapest, Magvető Kiadó, 1988.
- Koźmiński, Maciej: Polska i Węgry przed drugą wojną światową. Wrocław – Warszawa – Kraków, Wydawnictwo Ossolineum, 1970.
- Koźniewski, Kazimierz: Zamknięte koła. Warszawa, ISKRY, 1965.
- Köves Rózsa: Találkozás lengyel fiatalokkal és idősebbekkel. Kötelező olvasmány a Pál utcai fiúk. »Magyar Nemzet«, Budapest, 1972. október 29-i sz.
- Kubinyi Ferenc: Fekete lexikon. 1945–1956. I. Thousand Oaks, California, Malomfalvi Kiadó—Magyarok Vasárnapja, 1994.
- Kubinyi Ferenc: „...ketrecbe engem zártak...“Almásy Pál altábornagy, Dr. Aranyi Sándor orvos ezredes és Kéri Kálmán volt vezérkari ezredes vallomásai. Budapest, Holnap Kiadó, 1989.
- Kuczyński, Stefan Krzysztof: Polskie herby ziemskie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
- Kulikowski, Andrzej: Heraldyka szlachecka. Warszawa, 1990.
- Kurdybowicz, Julian: Tułaczym szlakiem. Wrocław, Ossolineum, 1958.
- Lagzi István: Droga żołnierza polskiego przez węgierską granicę w latach 1939—1941. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 1987.
- Lagzi István: Uchodźcy polscy na Węgrzech w latach drugiej wojny światowej. Warszawa, Wydawnictwo MON, 1980.
- Leczykiewicz, Sylwester: Konfederacja Tatrzańska. Warszawa, LSW, 1969.
- Lewandowski, H. — Szlęk, St.: Były fiordy... Warszawa, PZWS, 1971.
- Magyar–lengyel kulturális kapcsolatok – Polsko–węgierskie stosunki kulturalne 1948—1978. Budapest, Tankönyvkiadó, 1980.
- Maczek, Stanisław altb.: Od podwody do czołga. Edinburgh, Tomar Publishers, 1961.
- Magyar–lengyel kulturális kapcsolatok – Polsko–węgierskie stosunki kulturalne 1948—1978. Budapest, Tankönyvkiadó, 1980.
- Magyarok és lengyelek 1939—1945. Menekültügy. Budapest, Gondolat Kiadó, 1991.
- Magyarország története 1918—1990. Budapest, Korona Kiadó, ?év.
- Magyarország története. I—VIII. kötet. Budapest, Akadémiai Kiadó, 1984—1993.
- Magyarország történeti kronológiája I—IV. kötet. Budapest, Akadémiai Kiadó, 1983.
- Magyarok és lengyelek 1939—1945. Menekültügy. Budapest, Gondolat Kiadó, 1991.
- Majewski, Adam: Wojna, ludzie i medycyna. Lublin, Wydawnictwo Lubelskie, 1972.
- Medyna, Piotr: Do Polski przez cały świat. Wspomnienia z 2 korpusu. Warszawa, Książka i Wiedza, 1970.
- Nowak, Jerzy Robert: Węgry bliskie i nieznane. Warszawa, ISKRY, 1980.
- Nowak, Jerzy Robert: Węgry 1939—1969. Warszawa, Wiedza Powszechna, 1971.
- Nowak, Jerzy Robert: Węgry 1939—1974. Warszawa, Książka i Wiedza, 1975.
- Olszański, Tadeusz: Budapeszteńskie ABC. Warszawa, ISKRY, 1984.
- Olszański, Tadeusz: Spotkania z Węgrami. Warszawa, KAW, 1982.
- Orłowski, Leon: O polityce. London, ORBIS, 1967.
- Orłowski, Leon: Wspomnienia z Budapesztu. Paris, Kultura, 1952/10. 115—136.old.
- Perényi József: Lengyelország története. Budapest, Gondolat, 1962.
- Pethő Tibor: A Kárpátoktól a Balti tengerig. Budapest, Szikra, 1956.
- Reychman, Jan: Dzieje polonii węgierskiej. »Problemy Polonii Zagranicznej«, Warszawa, 1966/1967.sz.
- Ruffy Péter: Varsói hajnal. Budapest, Kossuth Könyvkiadó, 1961.
- Skibiński, Franciszek altb.: Pierwsza pancerna. Warszawa, Czytelnik, 1970.
- Talpassi Tibor: Bajcsy–Zsilinszky Endre és a lengyelek. Magyar Nemzet 1975/32.
- Thielmann, Edmund: Żołnierska odyseja. Warszawa, Wydawnictwo MON, 1971
- Uchodźcy polscy na Węgrzech w czasie wojny. Budapest, Athenaeum, 1946.
- Várkonyi Endre: Múlt idők tanúi. Dr.Antall József. Menekültügy Magyarországon. »Magyarország«, Budapest, 1974/36.sz.
- Węgry. Dokumenty. Wstęp i tłumaczenie Czesława Miłosza. Paris, Instytut Literacki, 1960.
- Węgry 1956—57. Warszawa, Książka i Wiedza,1983.
- Węgierskie wyznania. Eseje i rozważania o kulturze. Warszawa, PIW, 1979.
- Wieliczko, Mieczysław: Polacy na Węgrzech. Lublin, Polonijne Centrum Kulturalno–Oświatowe Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie, 1977.
- Wieliczko, Mieczysław: Lengyelek Magyarországon. Lublin, Polonijne Centrum Kulturalno–Oświatowe Uniwersytetu Marii Curie–Skłodowskiej w Lublinie, 1978.
- Szabadon választott – Parlamenti Almanach 1990, Idegenforgalmi Propaganda és Kiadó Vállalat, Budapest, 1990, 154. old.
- Kéri Kálmán országgyűlési adatlapja
- Kéri Kálmán korelnök megnyitó beszéde az Országgyűlés alakuló ülésén, 1990-ben
- http://www.rev.hu/sulinet45/szerviz/oha/recsk1.htm
- http://www.honvedelem.hu/cikk/29388
- http://gyula.czegledy.hu/cgi-bin/czc/index.cgi?mod=3&id=655&rovat_id=11
- http://www.magyarhirlap.hu/tortenelem/katona-akit-recsk-sem-tudott-megtorni
- http://kultura.hu/main.php?folderID=959&articleID=286978&ctag=articlelist&iid=1
- http://mikeczbanderium.hu/vitezirend_com/html/index.php?option=com_content&view=article&id=179%3Akeri-kalman-emlekkonferencia&Itemid=161
- http://britishscience.edublogs.org/tag/keri-kalman/
- http://britishscience.edublogs.org/2012/05/25/12-%E2%80%9Egrzechow%E2%80%9D-glownych-rolanda-antoniewicza-dobrogik-bune/
- http://www.antalljozsef.hu/hu/32__ulesnap
- http://kuruc.info/r/6/84900/
- http://www.rev.hu/sulinet45/szerviz/oha/recsk1.htm
- http://www.magyarhirlap.hu/hatter/a-tabornok-aki-visszavarja-a-rangjat
- http://lexikon.katolikus.hu/R/recski%20k%C3%A9nyszermunkat%C3%A1bor.html