Jan XXIII (właśc. Angelo Giuseppe Roncalli, ur. 25 listopada 1881 w Sotto il Monte, zm. 3 czerwca 1963 w Watykanie) – 261. papież i 3. Suweren Państwa Miasta Watykan w okresie od 28 października 1958 do 3 czerwca 1963, święty Kościoła katolickiego.
Biografia[]
Przed wyborem na papieża[]
Angelo Giuseppe Roncalli urodził się 25 listopada 1881 w Sotto il Monte, w północnych Włoszech, w rodzinie rolniczej. Pierwszą komunię przyjął w 1888, a bierzmowany został rok później.
Angelo Roncalli ukończył trzyklasową wiejską szkołę powszechną. Od ósmego roku życia uczył się łaciny u miejscowego proboszcza. W 1891 dzięki protekcji dostał się do gimnazjum w miasteczku Celana, w którym naukę musiał jednak przerwać już po roku. W październiku 1893. 12-letni Angelo rozpoczął naukę w małym seminarium duchownym w Bergamo. Było to możliwie dzięki pomocy finansowej proboszcza, ponieważ na opłacanie czesnego rodzina nie mogła sobie pozwolić. Tu szybko nadrobił braki i stał się jednym z najlepszych seminarzystów. Pasjonowały go nauki humanistyczne, a w szczególności historia. Ukończył on gimnazjum, liceum, a mając 19 lat był już na trzecim roku teologii. 3 stycznia 1901 został przeniesiony do seminarium papieskiego świętego Apolinarego w Rzymie jako stypendysta fundacji księdza Casaroli. Rok później musiał na kilka miesięcy przerwać naukę z powodu konieczności odbycia zasadniczej służby wojskowej, gdzie w 1902 dosłużył się stopnia sierżanta. W grudniu 1903 otrzymał święcenia diakonatu. 8 czerwca 1904, po ukończeniu czwartego roku teologii, złożył wniosek o święcenia prezbiteriatu, które otrzymał 10 sierpnia w kościele Santa Maria in Monte Santo na Piazza del Popolo. Trzy tygodnie przed święceniami uzyskał doktorat z teologii.
Kardynał Angelo Giuseppe Roncalli.
Pod koniec 1904 młody ksiądz zapisał się na wydział prawa kanonicznego, jednakże już w kwietniu 1905 przerwał studia, gdyż 9 kwietnia otrzymał funkcję sekretarza nowego biskupa Bergamo Giacomo Radiniego-Tedeschi. Pełnił ją przez 10 lat, aż do śmierci Radiniego w sierpniu 1914. Oprócz obowiązków sekretarza Roncalli wykładał również w seminarium duchownym historię Kościoła oraz apologetykę. Był diecezjalnym kapelanem Akcji Katolickiej kobiet, wiele czasu spędzał w bibliotekach i archiwach. W 1905 rozpoczął pracę nad wydawnictwem źródłowym Akta wizytacji apostolskiej diecezji Bergamo przez św. Karola Boromeusza. Pracę tę ukończył dopiero w 1957, już jako kardynał. W 1908 opublikował swoją pierwszą książkę – Kardynał Cezary Baroniusz. Z okazji trzechsetlecia śmierci, zaś w 1912 wydał monografię Wyższe miłosierdzie w Bergamo i inne dzieła dobroczynne zaprowadzone przez Zgromadzenie Miłosierdzia.
W 1915, na początku I wojny światowej, został powołany do wojska, gdzie początkowo był sanitariuszem, a następnie kapelanem (służbę pełnił do 1918). W 1925 papież Pius XI mianował go Oficjałem w Bułgarii, a także tytularnym arcybiskupem Areopolis. Sakry udzielił mu kardynał Giovanni Tacci Porcelli. Jego hasło biskupie brzmiało Obedientia et Pax (Posłuszeństwo i Pokój). W 1931 został nominowany delegatem apostolskim w Bułgarii. W 1935 został delegatem apostolskim w Turcji i Grecji. Po wybuchu II wojny światowej korzystając ze statusu dyplomatycznego pomagał ludziom prześladowanym przez hitlerowców, m.in. wysyłając do Palestyny podrobione świadectwa chrztu i imigracji dla Żydów węgierskich. W 1944 papież Pius XII mianował go nuncjuszem apostolskim w Paryżu, a od 1951 także stałym obserwatorem przy UNESCO.
12 stycznia 1953 został mianowany kardynałem, a trzy dni później patriarchą Wenecji. Prezydent Francji Vincent Auriol powołał się na stary przywilej francuskich królów i sam włożył czerwony kapelusz na głowę kardynała Roncalli w czasie ceremonii w Pałacu Elizejskim.
Pontyfikat[]
Kardynał Stefan Wyszyński i papież Jan XXIII.
Papież Jan XXIII.
Angelo Roncalli został wybrany papieżem 28 października 1958 w trzecim dniu konklawe.
Zaraz potem podjął cztery ważne decyzje: zwiększył liczebność Kolegium Kardynałów, postanowił zwołać synod i sobór powszechny, a także zrewidować kodeks prawa kanonicznego. Pierwszy w historii Rzymu Synod Biskupów odbył się w dniach 24-31 stycznia 1960, który był określany jak wstęp do soboru. Historycy są jednomyślni, że najdonioślejszym wydarzeniem pontyfikatu Jana XXIII był zwołanie soboru watykańskiego II, którego zadaniem było otwarcie Kościoła na odłączonych i dostosowanie go do wymogów nowej epoki. Jan XXIII prowadził też działania ekumeniczne. Zyskiwał sympatię nie tylko wiernych, ale również polityków takich jak Kennedy czy Chruszczow.
23 września 1962 u papieża zdiagnozowano raka żołądka, z którego miał kilka krwotoków. Papież zmarł wieczorem 3 czerwca 1963.
Droga do świętości[]
3 września 2000 papież Jan Paweł II ogłosił papieża Jana XXIII błogosławionym, a 27 kwietnia 2014 papież Franciszek kanonizował obu tych papieży.
Ciekawostki[]
- Jan XXIII nazywany jest Uśmiechniętym Papieżem i Janem Pokornym.
- Do późnej starości papież palił fajkę.
- W przeciwieństwie do swojego poprzednika - Piusa XII, który zawsze patrzył w bok i ponad aparatem, gdy robiono mu zdjęcia, Jan XXIII patrzył wprost w obiektyw i uśmiechał się.
- Papież Jan XXIII był człowiekiem roku magazynu Time w 1962.
- Na wieść o śmierci Jana XXIII kard. Giuseppe Siri miał powiedzieć: Potrzeba będzie półwiecza, żeby naprawić szkody wyrządzone przez ten pontyfikat!
Źródła[]
- John W. O'Malley SJ Historia papieży. Wydawnictwo WAM.
- Oni zmienili historię. Wydawnictwo IBIS. Poznań 2011.