Historia Wiki
Nie masz konta?
Zarejestruj się
Advertisement
Zarejestruj się
Historia Wiki
Wolna encyklopedia historyczna
2817
stron
w: Artykuły wymagające poprawy stylu, Urodzeni w 1905 roku, Zmarli w 1973 roku,
i 2 więcej

Miklós Beresztóczy

Zaloguj się, aby edytować
Stub Ten artykuł został napisany w sposób nieobiektywny.
Możesz pomóc Historia Wiki rozbudowując ją!
BeresztóczyMiklósPrelátus

ks. kanonik, prałat Miklós Beresztóczy

Miklós Beresztóczy (Bartmann) (*Budapeszt 26 maja 1905r †Budapeszt 11 września 1973 r): ksiądz katolicki, od 1937 r kanonik budapeszteńsko-ostrzychomski, zarządca archidiecezji budapeszeńsko ostrzychomskiej, sekretarz Prymasów Węgier Jusztiniána Serédiego oraz Józsefa kardynała Mindszentyego, dyrektor departamentu I – katolickiego Ministerstwa Wyznań, Oświaty i Kultury, szambelan papieski, prałat tytularny. Wielki polonofil, osoba szczególnie zasłużona dla Polski. W okresie II wojny światowej dobroczyńca 140 tysięcznej rzeszy polskich uchodźców, polityk, razem z biskupem sufraganem diecezji Győr, ks. baronem Vilmosem Aporem jeden z założycieli (1943 r) Katolickiego Ludowego Ruchu Socjalnego (Katolikus Szociális Népmozgalom) — zaczątku dzisiejszej partii rządowej KDNP[1], do aresztowania i torturowania przez bolszewickich zbirów, członek zarządu dzisiejszej partii rządowej — Chrześcijańsko-Demokratycznej Partii Ludowej (Kereszténydemokrata Néppárt – KDNP).[2] W okresie komuny poseł do Parlamentu WRL (1953—1973) — jako Wiceprezes Parlamentu (1961—1973) ratował tych duchownych, których komuna skazała na wieloletnie więzienie.

Biografia[]

BeresztóczyMiklós2

ks. kanonik, prałat dr. Miklós Beresztóczy

BeresztóczyMiklósPrépostOrszággyűlésAlelenöke

ks. kanonik, prałat dr.Miklós Beresztóczy na pulpicie Wiceprezesa Parlamentu. Grał rolę, która najmniej jemu podobała się.

Ks.dr. Miklós Beresztóczy „(Bartmann)” urodził się 26 maja 1905 r w Budapeszcie. Duchowny katolicji, kanonik, prałat, sekretarz prymasowski, poseł i Wiceprezes Parlamentu. Osoba szczególnie zasłużona dla Polski. Studia ukończył na wydziale teologicznym Uniwersytetu im. Pétera kardynała Pázmány w Budapeszcie. W 1928 r został wyświęcony, stając się wykładowcą i kapłanem Instytutu Notre Dame de Sion. Od 1929 r arcybiskupi i prymasowski archiwista archidiecezji ostrzychomsko-budapeszteńskiej, nadnotar Stolicy Apostolskiej, od 1936 r szambelan papieski, a od 1937 r sekretarz prymasowski. Od 1939 r radca ministra a potem dyrektor departamentu katolickiego Ministerstwa Wyznań, Oświaty i Kultury (Vallás- és Közoktatásügyi Minisztérium ). Razem z biskupem sufraganem diecezji Győr, ks. baronem Vilmosem Aporem był jednym z założycieli (1943 r) Katolickiego Ludowego Ruchu Socjalnego (Katolikus Szociális Népmozgalom) — zaczątku dzisiejszej partii rządowej KDNP. W 1948 r zostal kanonikiem. W latach 1946—1957 dyrektor węgierskiej Actio Catholica. Na kanwie procesu koncepcyjnego wytoczonemu przeciwko Prymasowi ks. Józsefowi kardynałowi Mindszentyemu, w 1948 roku bezpieka aresztowała ks. kanonika Miklósa Beresztóczyego pod zarzutem działalności antydemokatycznej. Wielokrotnie bardzo ciężko torturowano jego, a potem w procesie koncepcyjnym skazano na 8 miesięcy więzienia. Pod wpływem tortur w końcu zobowiązał się do wstąpienia do „pokojowego ruchu duchowieństwa” i dlatego zwolniono jego. W latach 1950–1956 jest już ogólnym zarządcą archidiecezji budapeszteńsko-ostrzychomskiej, w latach 1952–1956 rektorem Wyższej Szkoły Teologicznej w Ostrzychomiu, a od 1953 r zarządcą kapituły. Równolegle od 1957 r do śmierci jest redaktorem naczelnym katolickiego tygodnika „Katolikus szó”. W 1950 r staje się jednym z organizatorów, a potem do 1957 r Prezesem Ogólnokrajowego Komitetu Pokoju Duchowieństwa Katolickiego, kiedy zostaje mianowany sekretarzem generalnym Komisji Katolickiej Ogólnokrajowej Rady Pokoju. Wówczas rezygnuje z funkcji kanonika, stając się jedynie kapłanem budapeszteńskiego kościoła pod wezwaniem Ran Świętego Franciszka, nie rozstając się jednak z tytułem prałata tytularnego. Od 17 maja 1953 r do śmierci był posłem do Parlamentu WRL, a od 1961 r do śmierci Wiceprezesem Parlamentu, w wyniku czego na podstawie rzymskiego prawa kanonicznego w 1957 r dr. Miklósa Beresztóczyego exkomunikowano, ale ogłoszenia tego faktu nie zezwolono. Stolica Apostolska dopiero w 1971 r cofnęła tą karę po zapoznaniu się ze szczegółami faktów tej sprawy. Ks. kanonik Miklós Beresztóczy z bardzo wielu przyczyn nie mógł podać się do dymisji. Nie tylko dlatego, że z łatwością powróciłby do więzienia, a nawet stałby się ofiarą skrytobójstwa. Jego dymisja mogłaby doprowadzić do nowych ostrych ataków przeciwko kościołowi, ewentualni na jego miejsce trafiłaby taka marionetke, która tylko szkodziłaby klerowi, wiernym i Kościołowi, a tak potrafił pomóc bardzo wielu niewinnym ludziom, nie tylko duchownym. Na wskutek interwencji ks.dr. Miklósa Beresztóczyego, bardzo wielu duchownych zwolniono z więzienia. Tak jak i on, żaden z tych księży nigdy nikomu nie zaszkodził. [3][4] Były przypadki, kiedy wspólnie z innymi opozycjonistami o podobnym losie do swojego, potrafił zapobiec uwięzieniu osób, które później, już po upadku komuny, walnie przyczynili się do znacznego osłabienia niestety do dzisiejszego dnia jeszcze tlącego się i podstępnie atakującego prawicę bolszewizmu. Był przyjacielem Zdzisława Antoniewicza, a potem również jego syna Rolanda Antoniewicza, któremu pomagał w odbiciu ataków bezpieki. Razem z nim brał udział w organizowaniu w 1970 r Towarzystwa Przyjaźni Węgiersko-Polskiej, którego powstanie strpedowała bezpieka.

Dzialalność polonofilska[]

MagyarországiLengyMenekültekTáboriMiséje2

Msza święta w obozie internowanych żołnierzy i oficerów RP w Zalaszentgrót, celebrowana przez Nunciusza Papieskiego abp. Angelo Rotta, koncelobrowana przez ks. Jusztiniána kardynała Serédiego, ks.kanonika Miklósa Beresztóczyego, proboszcza w Zalaegerszeg ks. Józsefa Pehm-Mindszentyego (późniejszego Prymasa), oraz proboszcza w Balatonboglár, protonotariusza apostolskiego (infułata), ks. prałata dr. Bélę Varga

IdAntallJózsefKarikatura2

minister dr. József Antall senior - polska karykatura

LeonOrłowski

Poseł RP Leon Orłowski — polska karykatura

Jesień

Tygodnik dla młodzieży polskiej w Węgrach

Po agresji sowiecko-hitlerowskiej na Polskę we wrześniu 1939 r, Premier Węgier hr. Pál Teleki razem z Prymasem ks. Jusztiniánem Serédim wydali polecenie przyjmowania polskich uchodźców cywilnych i wojskowych jak prawdziwych braci-przyjaciół. Ze strony administracji państwowej wykonanie tego polecenia powierzył ministrowi spraw wewnętrznych Ferencowi Keresztes-Fischerowi, który dyrektora departamentu socjalnego MSW dr. Józsefa Antalla seniora zalecił mianować komisarzem rządowym d/s uchodźctwa w randze ministra bez teki. Z kolei Minister Obrony Károly Bartha odpowiedzialnym za sprawy polskich żołnierzy i oficerów wyznaczył dyrektora departamentu jenieckiego, płk.Zoltána Baló. Ze strony władz kościelnych, paralelne pełnomocnictwo od Prymasa ks. Jusztiniána Serédiego otrzymał jego osobisty sekretarz, a zarazem dyrektor departamentu katolickiego Ministerstwa Wyznań, Oświaty i Kultury, sekretarz prymasowski — ks.dr. kanonik Miklós Beresztóczy. Natychmiast nawiązali oni kontakt z Posłem RP w Budapeszcie Leonem Orłowskim, attaché wojskowym ppłk dypl. Janem Pindelą-Emisarskim, konsulem Józefem Zarańskim, oraz odpowiedzialnym za sprawy kulturalne i młodzieżowe I sekretarzem Poselstwa RP, wicedyrektorem Instytutu Polskiego w Budapeszcie Zdzisławem Antoniewiczem.


Bregencmajor1941LengyelTábor

Kaplica i świetlica w polskim obozie w Bregencmajor

SerédiJusztiniánBíboros

ks. Prymas Jusztinián Serédi

DrHanauerÁrpádVáciPüspök

biskup sufragan diecezji Vác dr. Árpád Hanauer

BalatonboglárLengyelGimi01

Budynek polskiego gimnzjum w Balatonboglár — wcześniej świetlica parafialna

BernadotteHercegnőBalatonbogláronLengyelDiákokKözött

księżna Berandotte z wizytą w Balatonboglár u polskich uczniów

VáciLengyelZsidóÁrvaház01

Budynek bursy i szkoły podstawowej polskich dzieci żydowskich w Vác

VáciLengyelzsidóIskola

polscy uczniowie szkoły żydowskiej w Vác

Wspomniane osoby aż do okupacji hitlerowskiej, która nastąpiła 19 marca 1944 r, wspólnie regularnie odwiedzali wszystkie obozy polskie w Węgrach w celu szybkiego operacyjnego rozwiązania wszelkich problemów nurtujących Polaków. Początkowo należała do tego operacyjna pomoc udzielana tym polskim oddziałom wojskowym, które w pełnym rynsztunku bojowym, nie niepokojone przez nikogo, przemaszerowały przez całe Węgry aż do granicy jugosławiańskiej (po drodze nocując w węgierskich koszarach wojskowych i policyjnych, a nawet w klasztorach i na terenie różnych parafii!), gdzie przewodnicy-Węgrzy pomagali im niespostrzeżenie przedostać się przez granicę. Oddziały te później zasiliły szeregi armii polskiej organizowanej w Angers we Francji przez gen.Władysława Sikorskiego. Ci wojskowi polscy, którzy pozostali na Węgrzech, praktycznie otrzymali tą samą pomoc materialną i duchową, co uchodźcy cywilni. A więc miejscowi proboszczowie wspólnie z polskimi duchownymi regularnie odprawiali im msze święte, lub koncelebrowali je z wyższymi duchownymi, którzy często odwiedzali każdy obóz. Należał do nich Nuncjusz Papieski ks. abp Angelo Rotta,ks. Prymas Jusztinián Serédi, ks. biskup-koadjutor budapeszteńsko-ostrzychomski Zoltán Meszlényi oraz ks.dr. kanonik Miklós Beresztóczy.


BeresztóczyMiklósPrelátus3

Jedna z książek ks.kanonika Dr.Miklósa Beresztóczyego

BeresztóczyMiklósPrelátus2

oraz serdeczna dedykacja dla Rolanda Antoniewicza, hołdująca przyjaźni węgiersko-polskiej...

MagyarországiHáborúsLengyelKönyvek10

Wydawnictwo Instytutu Polskiego w Budapeszcie

Nader ważnym problemem okazały się dwie rzeczy. Bardzo wielu uchodźców przybyło z dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym, a nawet akademickim. Trzeba było zapewnić im kontynuowanie nauki na najwyższym poziomie. Poważniejszym problemem był fakt, że w Węgrach schroniło się bardzo wielu Polaków wyznania żydowskiego, podczas kiedy w Węgrach istniały ustawy antyżydowskie (zresztą do okupacji hitlerowskiej zbytnio nie respektowane). Kiedy sprawa ta zaczęła nurtować miejscowe władze, komisarz rządowy dr. József Antall senior natychmiast wystosował okólnik do wszystkich jednostek administracyjnych podległych MSW, w którym wyjaśnił „na Węgrzech nie ma polskich żydów, są tylko Polacy”! A starsi obozów polskich otrzymali polecenie zamaskowania tych żydów, którzy z powodu swojego stroju, fryzury itp. podpadali. Otrzymali oni „cywilne” ubrania, ostrzyżono im włosy i pejsy. Ks. Miklós Beresztóczy z kolei wydał polecenie ochrzczenia ich, a przynajmniej wydania im świadectwa chrztu, przeważnie przedatowanego do wieku dziecięcego posiadacza. Wśród dzieci żydowskich było bardzo wiele sierot, czy też nieletnich, którzy w ogólnym tumulcie ucieczki z Polski zagubili rodziców. Ks. Miklós Beresztóczy wspólnie z biskupem koadjutorem Zoltánem Meszlényim oraz I sekretarzem Poselstwa RP Zdzisławem Antoniewiczem udali się do biskupa sufragana Vác, dr.Árpáda Hanauera, który bez słowa zagwarantował daleko idącą pomoc: wydzielił jeden z budynków diecezjalnych na cele bursy i szkoły podstawowej dla dzieci żydowskich oraz wydzielił personel pomocniczy, udzielając daleko idącą pomoc w dożywianu dzieci, a nawet po nawiązaniu kontaktu z gminą żydowską - książki i podręczniki żydowskie oraz nadzór rabinatu. Dzięki pomocy miejscowych wspólnot katolickich, dzieci te przetrwały okupację hitlerowską a potem sowiecką i po zakończeniu wojny swobodnie mogli wrócić do Polski. Wielu z nich ukończyło również jedyne wówczas w Europie polskie gimnazjum w Balatonboglár, które powstało na podobnych zasadach dzięki wydatnej pomocy ks. Miklósa Beresztóczyego oraz miejscowego proboszcza, póżniejszego Przewodniczącego Węgierskiego Zgromadzenia Narodowego — ks.infułata Béli Varga. No i oczywiście Instytutu Polskiego w Budapeszcie, który dzięki pomyślności Zdzisława Antoniewicza wydrukował dla polskich dzieci i młodzieży wszystkie podręczniki oraz książki zaliczone do literatury obowiązkowej. Z kolei maturzyści i studenci, którzy w Polsce przerwali studia, otrzymali konieczne zaświadczenia i listy polecające do rektorów konkretnych uczelni, poparte podpisami i stemplami departamentu resortu oświaty, kierowanego przez ks.Miklósa Beresztóczyego. Absolwentami obu szkół były osoby, które później odegrali bardzo ważne role w życiu politycznym, kulturalnym, naukowym i gospodarczym Polski.


Ks.Miklós Beresztóczy do końca swojego życia był w stałym kontakcie z tymi Polakami, których poznał w okresie II wojny światowej, a nawet z ich dziećmi, jak to miało miejsce w przypadku Rolanda Antoniewicza, który po powrocie na Węgry w 1967 roku, natychmiast nawiązał z nim kontakt. Kiedy Roland Antoniewicz w 1970 r zabrał się do organizowania Towarzystwa Przyjaźni Węgiersko-Polskiej, jako jeden z pierwszych podpisał deklarację członka-założyciela, udzielając potem szereg pożytecznych rad organizacyjnych oraz przekazując jemu listę adresową przyjaciół i znajomych polonofilów, a zarazem opozycjonistów — dalszych kandydatów na członków. Jako redaktor naczelny katolickiego tygodnika „Katolikus Szó”, w 1967 r opublikowal artykuł na temat pomocy węgierskiej, przez sześć lat wojny udzielanej uchodźcom polskim[5], w wyniku czego stworzył precedens do publikowania artykułów i studiów naukowych na ten temat, który w okresie stalinowskim i w kilku latach po zdławieniu Rewolucji 1956 r był tematem surowo zabronionym przez komunę. Zmarł 11 września 1973 r na wskutek chorób, przez długie lata trawionych, a które nabawił się jako ciężko torturowany więzień polityczny.


(Na podstawie książki Rolanda Antoniewicza: Koryfeusze węgierskiej komuny i ich wrogowie.- wspaniałego polsko-języcznego abecadła biograficznego, ilustrowanego wieloma zdjęciami i dokumentami, od ponad 20 lat oczekującego na wydanie i wydawcę.)

Dzieła, artykuły[]

  • Egyházi földrajz (Budapest, 1962)
  • A katolikus békemozgalom 20 éve (Budapest, 1970)
  • Egyházunk és iskoláink - Új Ember Kiadóhivatala – Budapest 1946
  • Az egyházatyák szentbeszédeiből I. (współautorzy: Nagy Miklós, Radó Polikárp, Mihalovics Zsigmond) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • Az egyházatyák szentbeszédeiből II. (współautorzy: Radó Polikárp, Kühár Flóris, Mihalovics Zsigmond) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • Az egyházatyák szentbeszédeiből III. (współautorzy: Radó Polikárp, Kühár Flóris, Mihalovics Zsigmond) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • Az egyházatyák szentbeszédeiből IV. (współautorzy: Radó Polikárp, Kühár Flóris, Mihalovics Zsigmond) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • Az egyházatyák szentbeszédeiből V. (współautorzy: Radó Polikárp, Kühár Flóris, Mihalovics Zsigmond) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • A vértanúság emlékei I. (współautorzy: Mihalovics Zsigmond, Nagy Miklós, Radó Polikárp, Szunyogh X. Ferenc, Városi István) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • A vértanúság emlékei II. (współautorzy: Mihalovics Zsigmond, Nagy Miklós, Radó Polikárp, Szunyogh X. Ferenc, Városi István) - Szent István Társulat – Budapest 1944
  • Codex cantorum - Cantate Zeneműkiadó, Budapest 1944
  • Égi hullámokon VI. Rádiószentbeszédek (kazania radiowe) (współautorzy: Horváth Géza, Dr. Nagy Béla, Szunyogh X. Ferenc, Közi Horváth József) – Felsőgalla 1941
  • V.K.M.I. - A magyar vallás- és közoktatásügyi minisztérium katolikus (I.) ügyosztályának története 1867-1947. (współautorzy: Szabó Imre i Samassa József ) – Budapest 1947
  • Polak, Węgier dwa bratanki… Katolikus Szó, nr 1969/6

Materiały źródłowe[]

Przypisy[]

  1. ↑ Biskup sufragan diecezji Győr ks. baron Vilmos Apor, w dniu 26 sierpnia 1943 r w pałacu biskupim zebrał (z powodu wojny) tajne posiedzenie, na którym chciał podyskutować o przyszłości chrześcijańskich ruchów społecznych o podłożu socjalnym. Na zebranie przyszli przedstawiciele najwyższych władz państwowych, oraz znane osobistości katolickie o poglądach reformowych. W rozmowach przeprowszonych z nimi i częściowo z inicjatywy „Kovrig-féle kezdeményezés”, a ogólnie w jaki sposób można zachronić na okres powojenny partię chadecką oraz społeczno-publiczne ruchy i organizacje chrześcijańskie, które zerwią z dotychczasowym zacofaniem i nieżyciową działalnością polityczną sojusznika władzy państwowej, stając się zdolnymi do walki pozakościelnej o realizację encyklik papieskich łączących idee chrześcijańskie i socjalne. Na zebraniu stawiło się 23 duchownych i przywódców organizacji katolickich, między innymi ojciec Jenő Kerkai (zakonnik jezuicki; jeden z przywódców katolickiej organizacji KALOT), węgierski Ormianin Béla Kovrig (kandydat na Prezesa), hrabia József Pálffy (kuzyn ks. bp. Vilmosa Apor, od 1939 r poseł do Parlamentu), Miklós Beresztóczy (dyrektor departamenti katolickiego Ministerstwa Wyznań, Oświaty i Kultury, sekretarz prymasowski, kanonik), Zsigmond Mihalovics (ogólnokrajowy Prezes organizacji Akcja Katolicka); proboszcz z Zalaegerszeg József Pehm — późniejszy Prymas ks. József kardynał Mindszenty; posłowie do Parlamentu, jak: József Közi Horváth (z Győr) oraz ks. Béla Varga — proboszcz z Balatonboglár, ojciec Szaléz Kiss (franciszkanin, młodzieżowy katecheta), ks Miklós Pfeiffer (kanonik koszycki, duchowy ojciec słowackiego uniwersyteckiego ruchu młodzieżowego); i inni. - http://hu.wikipedia.org/wiki/Katolikus_Szoci%C3%A1lis_N%C3%A9pmozgalom
  2. ↑ http://hu.wikipedia.org/wiki/Kereszt%C3%A9nydemokrata_N%C3%A9pp%C3%A1rt
  3. ↑ http://lexikon.katolikus.hu/E/Endr%C3%A9dy.html
  4. ↑ http://lexikon.katolikus.hu/T/Thiry.html
  5. ↑ Dr. Bersztóczy Miklós: Polak, Węgier dwa bratanki… Katolikus Szó, nr 1969/6
Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej.
Advertisement

Fan Feed

More Historia Wiki