Leonardo da Vinci

Autoportret Leonarda da Vinci

„Jeśli zaprawdę nie posiadam wiedzy, by cytować autorów, jak robią to inni, to i tak o wiele lepszą i bardziej wartościową rzeczą jest odczytywanie znaczeń za pomocą osobistego doświadczenia, które służy nauką własnym mistrzom. Uczeni przechodzą obok dumni, nadęci i pompatyczni, przyozdobieni w owoce pracy nie swojej, lecz innych, mnie nie pozwalając zebrać owoców nawet mej własne”—  Leonardo da Vinci ubolewający o braku uniwersyteckiego wykształcenia

Leonardo da Vinci (ur. 1452 - zm. 1519) - włoski malarz, fizyk, matematyk, zoolog, geolog, uczony, filozof, pisarz, muzyk, rzeźbiarz, architekt, wynalazca, technik, inżynier oraz teoretyk sztuki. Urodził się w miejscowości Vinci w Toskanii.

Biografia

Leonardo di sir Piero da Vinci urodził się w 1452 roku w miejscowości Anchiano niedaleko Vinci jako nieślubny syn notariusza Ser Pierra da Vinci i wieśniaczki Catheriny. W wieku trzech lat został odebrany od Catheriny, a jego wychowaniem zajęła się rodzina Ser Pierra. Jako dziecko potrafił pisać i czytać oraz znał podstawy matematyki, jednakże nie chodził do szkoły. Przypuszczenie te wynika z dwóch powodów. Pierwszy dowód informuje, iż jeśli Leonardo chodziłby do szkoły znałby łacinę oraz grekę. Drugi zaś informuje, iż nikt nie skorygował jego leworęczności. Jedynym plusem związanym z brakiem znajomości łaciny i greki był taki, iż rzadko kiedy korzystał z autorytetów i przez to uczył się doświadczalnie. Leonardo da Vinci początkowo mieszkał u dziadków w Anchiano i był jedynakiem, aż do dorosłości.

Wiele źródeł podaje, iż Leonardo da Vinci miał szczęśliwe dzieciństwo w Toskanii. Jednakże zabrany od prawdziwej matki, zbytnio nie interesujący ojca, znienawidzony przez dziadka Ser Pierra oraz macoch (Leonardo miał ich w sumie 4) spowodowało, iż młody Leonardo na zawsze stał się samotnikiem. Dodatkowo ze względu na pochodzenie w szkole wiele osób wyśmiewało go. Niekiedy można napotkać się na informację, iż przezywano go od ubogiego wieśniaka, jednakże jako syn notariusza nie mógł żyć ubogo.

Już jako dziecko Leonardo da Vinci dużo rysował. Ojciec, który dostrzegł olbrzymi talent chłopca zapisał go do szkoły Andrea Veroccio.

W 1466 trafił do szkoły Andrea Veroccia we Florencji, gdzie nauczył się malarstwa, rzeźby, botaniki oraz podstaw anatomii. W 1473 roku stworzył swoje pierwsze datowane dzieło, będące krajobrazem Toskanii (1473). Krajobraz można oglądać w Galleria degli Uffizi w Florencji. Początkowo tworzył rysunki, portrety oraz obrazy ze scenami (na przykład niedokończony Pokłon Trzech Króli datowany na rok 1481). Dodatkowo wówczas namalował anioła w obrazie Chrzest Chrystusa. Niektóre źródła podają także, iż drugi anioł na obrazie mógł być także zrobiony przez Leonarda. Leonardo przerósł mistrza w swoim talencie, przez co Veroccio słuchał rad Leonarda oraz zaprzestał malowania obrazów przerzucając się na rzeźby. Leonardo ze względu na to, iż uraził mistrza (lub ze względu na przypadek) nie dokończył już żadnej rzeźby.

Rok później znalazł się na dworze Lodovica Sforzy w Mediolanie. Jako nieznany wówczas artysta napisał odważny list polecający samego siebie, aby trafić do Lodovica Sforzy. Sam list był przewrotny promujący jego zdolności techniczne, rzeźbiarskie oraz malarskie. Leonardo jednakże dla króla komponował i grał na lutni, przygotowywał wszelkie uroczystości oraz popisywał się dobrymi manierami. Później dopiero pozwolono mu się wykazać w innych dziedzinach. W rzeźbie miał za zadanie zaprojektować pomnik konia z ojcem Lodovica. Przez 16 lat pracował nad nim, jednakże wykonano tylko w gipsie rzeźbę samego konia, którą zniszczono w 1499 roku podczas walk o Mediolan.

W 1500 roku powrócił do Florencji, a dwa lata później pracował jako architekt i budowniczy Cesare Borgii.

W 1506 roku zamieszkał w Mediolanie, a w 1516 wyruszył do Francji, na zaproszenie króla Franciszka I de Valois. Franciszek I nie obciążał obowiązkami Leonarda, a sam da Vinci trafił do Francji tylko dlatego, aby król mógł się z nim bez problemu spotykać. Sam Franciszek I dyskutował z geniuszem o filozofii i olbrzymie cenił sobie jego wiedzę (a w szczególności z malarstwa, rzeźby, architektury i filozofii). Na starość Leonardo uporządkował większość notatek oraz starał się wykonać jak najwięcej pracy, wiedząc o nadchodzącej śmierci. Już coraz mnie wierzył, iż odnajdzie kanon piękna. Kilka lat przed śmiercią mistrz stał się pesymistyczną oraz wątpliwą osobą. Leonardo da Vinci zmarł w 1519 roku w Amboise nad Loarą. Wedle legendy zmarł u boku samego króla. Inną legendą związaną z śmiercią Leonarda mówiła o olbrzymim płaczu króla, gdy dowiedział się o śmierci mistrza.

Grób Leonarda da Vinci znajduje się w Amboise. Jest to jednakże prawdopodobny grób. Pierwotnie szczątki malarza zostały pogrzebane na terenie kościoła, który został zniszczony w czasie rewolucji francuskiej. Przypuszczalnie kości da Vinci ponownie pochowano w nowym grobie w 1874 roku.

Twórczość

Mona Lisa. Do obrazu pozowała Lisa del Giocondo.

Najsłynniejszymi dziełami Leonarda są Mona Lisa, Ostatnia Wieczerza, Dama z Gronostajem oraz św. Jan Chrzciciel. Leonardo da Vinci stworzył ponad 7 000 rysunków, szkiców i notatek, przy których napisał swoje naukowe spostrzeżenia. Wszystkie notatki pisał pismem lustrzanym (najprawdopodobniej ze względu na zachowanie tajemnic notatek, jednakże bardziej prawdopodobne jest to, iż z powodu leworęczności pisał tak, by nie rozmazywać atramentu).

Twórczość malarska

Notatki optyki. Leonardo bardzo cenił optykę, która pomagała mu w malowaniu.

Twórczość malarsk a Leonarda wywarła olbrzymi wpływ na innych malarzy renesansu (Michała Anioła, Rafaela i innych). Jako pierwszy wprowadził ciemne tło w celu uzyskania efektu trójwymiarowości. Jako pierwszy stosował perspektywę powietrzną. Jego notat

n artystycznych, stojących nad muzyką oraz poezją.

Leonardo da Vinci jako pierwszy obliczył, że głowa na obrazie powinna mieć długości jedną dziesiętnej całego ciała, a długość ramion powinna być taka sama, co długość całego ciała.

Twórczość techniczna

Leonardo da Vinci stworzył wiele rysunków technicznych, głównie broni, jednakże miały one za cel tylko przynieść mu dochód za projekty, które mogły podczas walki się przydać. Sam Leonardo brzydził się wojną (nazywał ją pazzia bestialissima), a jej cierpienie chciał przedstawić na obrazie Bitwa pod Anghiari. Jednym z nielicznych wynalazków, które wynalazł Leonardo da Vinci i zostało zrealizowane, był kanał z wykorzystaniem śluzy. Mistrz ten uważał, iż za pomocą wynalazków technicznych, a nie obrazów osiągnie sławę.

Leonardo da Vinci pracował także nad stworzeniem szkieł kontaktowych .

Twórczość matematyczna

Leonardo da Vinci próbował rozwiązać problemy kwadratury koła, trysekcji koła oraz duplikacji sześcianu. Leonardo popierał zwolenników szkoły pitagorejskiej, która utrzymywała tezę, iż cały świat jest jedną wielką sferą, którą liczby odgrywają wielkie znaczenie, wywołując porządek na świecie.

Badania medyczne

Leonardo poświęcał wiele czasu na badania medyczne w celu uchwycenia prawidłowo człowieka na obrazie. Wykonał 30 sekcji zwłok i o mało nie odkrył fakt krążenia krwi.

Najwybitniejsze obrazy

Dama z gronostajem

• Dama z gronostajem (1483-85)
• Madonna w grocie skalnej (1483)
• malowidło ścienne Ostatnia Wieczerza (1495-1498)
• Mona Lisa (ok. 1503-1506 )
• Św. Jan Chrzciciel (1513-1516)

Kwestia religijności

Leonardo da Vinci w grze Assassin's Creed II

Leonardo da Vinci nie był religijnym człowiekiem, gdyż uważał, iż wszystko powinno objawiać się matematyką, aniżeli wyobrażeniem, iż wszystkim steruje Bóg. Pod koniec swego życia stał się religijny (prosił o namaszczenie chorych i odpuszczenie grzechów).

Odniesienia w kulturze

• Leonardo da Vinci pojawia się w grach komputerowych Assasin's Creed II oraz Assasins's Creed: Brotherhood.

Linki zewnętrzne

• Strona o Leonardzie da Vinci
• Leonardo da Vinci w Wikimedia Commons
• Cytaty o Leonardzie da Vinci