Królestwo Polskie, zwane także Królestwem Kongresowym – państwo historyczne, powstałe w wyniku kongresu wiedeńskiego, podległe pod Imperium Rosyjskie. Królestwo Kongresowe powstało z dawnych ziem Księstwa Warszawskiego.
Do 1832 Królestwo Polskie posiadało własną armię, walutę i sejm, a językiem urzędowym by język polski. Jako, że Królestwo Kongresowe podlegało pod Rosję, każdy car stawał się automatycznie królem Polski. 26 lutego 1832 roku król Mikołaj I Romanow zastąpił konstytucję Statutem Organicznym, co spowodowało mocniejszy sojusz z Rosją oraz likwidację armii i Sejmu.
Kolejne zmiany zaszły zaraz po upadku powstań listopadowego i styczniowego. Stopniowo zmniejszano autonomię, aż do jej całkowitej likwidacji.
Obok nazwy Królestwo Polskie, funkcjonowała także nazwa Kraj Nadwiślański.
Historia[]
Na początku XIX wieku na dawnych ziemiach polskich wyłoniła się nowa warstwa społeczna. Inteligencja wywodziła się z dawnej szlachty i żywo zainteresowana była niepodległością. Początkowo entuzjastycznie nastawieni byli do królów Aleksandra I i Mikołaja I, ale dążyli oni do zmniejszenia autonomii. Poza tym zwierzchnik armii Królestwa Polskiego Konstanty Romanow znany był z trzymania żołnierzy twardą ręką. Wkrótce przeciw niemu wystąpiło Sprzysiężenie Wysockiego, dążące do zamordowania Konstantego.
Główną przyczyną wybuchu powstania listopadowego było łamanie konstytucji i ograniczenie swobód przez carskiego namiestnika Józefa Zajączka. Rozpoczęły się prześladowania działaczy niepodległościowych.
W 1830 rozpoczęły się rewolucje we Francji i Belgii, które zachwiały krajami połączonymi Świętym Przymierzem.
Z nocy z 29 na 30 listopada 1830 rozpoczęło się powstanie listopadowe. Powstańcy zerwali sojusz z Imperium Rosyjskim i zdetronizowali cara, powołując niepodległe Królestwo Polskie. Wkrótce do kraju przybyły wojska rosyjskie dowodzone przez Iwana Dybicza. Powstanie stopniowo zaczęło przygaszać po zdobyciu Warszawy przez carskiego feldmarszałka Iwana Paskiewicza.
Po upadku powstanie rozpoczął się okres zwany nocą paskiewiczowską. Car zlikwidował armię, sejm i wiele instytucji oświaty. Namiestnikiem Królestwa został Iwan Paskiewicz, wydano wiele wyroków śmierci na powstańców, wielu z nich wysłano na Syberię, albo wcielono siłą do armii. W 1833 wprowadzono stan wojenny, który trwał aż do klęski pod Sewastopolem. Później województwa zamieniono na gubernię, wprowadzono rosyjski kodeks karny i zniesiono polskie uczelnie wyższe.
Podczas tak zwanej odwilży posewastopolska zniesiono stan wojenny, wprowadzono amnestię i otworzono kilka polski szkół wyższych. Polacy odzyskali nadzieję na autonomię, ale car wizytując Warszawę miał powiedzieć "żadnych marzeń, panowie, żadnych marzeń".
W 1861 w Warszawie doszło do masakry ludności cywilnej przez rosyjskie wojsko podczas demonstracji. Wkrótce wprowadzono kolejny stan wojenny, który zniesiony został w 1862.
22 stycznia 1863 rozpoczęło się Powstanie styczniowe spowodowane branką do armii rosyjskiej i wzmożonymi represjami działaczy niepodległościowymi. Powstanie zakończyło się w październiku 1864 klęską Polaków. W 1866 roku włączono dziesięć guberni w granice Imperium Rosyjskiego. W 1905 doszło do rewolucji, polegającej na licznych strajkach. Po krwawym tłumieniu manifestacji gen. Gieorgij Skałon wprowadził następny stan wojenny. W 1912 ponownie zmniejszono Królestwo Kongresowe, ale i tak wtedy już istniało tylko teoretycznie.
Podczas I wojny światowej terytorium Królestwa Polskiego znalazło się pod kontrolą Niemiec i Austro-Węgier. Większość instytucji zostało ewakuowanych do Rosji. Na ziemiach Królestwach Kongresowego ustanowione zostały władze okupacyjne: niemieckie Generalne Gubernatorstwo Warszawskie i austro-węgierskie Generalne Gubernatorstwo Lubelskie. W 1917 Niemcy rozpoczęli tworzenie zależnego od nich Królestwa Polskiego, które miało wspomóc ich na wojnie. Państwo to dało zalążek niepodległemu państwu polskiemu, które powstało w wyniku podpisania przez Rosję traktatu brzeskiego i odstąpienia ziem Królestwa Polskiego.
Podział administracyjny[]
Województwa[]
- augustowskie
- kaliskie
- krakowskie
- lubelskie
- mazowieckie
- płockie
- podlaskie
- sandomierskie
Gubernie[]
- augustowska
- kaliska
- kielecka
- krakowska
- lubelska
- łomżyńska
- mazowiecka
- piotrkowska
- płocka
- podlaska
- radomska
- sandomierska
- siedlecka
- suwalska
- warszawska
Namiestnicy Królestwa Polskiego[]
- Wasilij Łanskoj
- Józef Zajączek
- Iwan Dybicz Zabałkański
- Iwan Paskiewicz
- Wincenty Krasiński
- Michaił Gorczakow
- Nikołaj Suchozaniet
- Karol Lambert
- Aleksandr Lüders
- Konstanty Romanow
- Fiodor Berg