Kaganat Chazarów – dawny kaganat, położony na stepie europejskim.
| Stepy jakich nie znacie | ||
|---|---|---|
 |
||
| Europa | ||
| Prehistoria | Ekspansja ludów indoeuropejskich | |
| Starożytność | Kimmerowie • Scytowie • Wielka Scytia • Sarmaci • I Królestwo Ostrogotów • Hunowie • Chanat huński | |
| Średniowiecze | Huno-bułgarzy • Awarowie • Kaganat Zachodnioturecki • Wielka Bułgaria • Kaganat Chazarów • Mandziarzy • Chanat Pieczyngów • Kumania • Imperium Mongolskie • Złota Orda • Chanat krymski | |
| Azja | ||
| Prehistoria | Paleoazjaci • Ludy ałtajskie | |
| Starożytność | plemiona tureckie • Ludy mongolskie • Mandżurowie • Hunowie • Chanat Xiongnu | |
| Średniowiecze | Kaganat Rouranów • Awarowie • Kaganat Turecki • Kaganat Wschodnioturecki • Imperium Mongolskie | |
Historia[]
Chazarowie byli ludem tureckim, wywodzącym się z Azji. Jest kilka teorii co do ich pochodzenia:
- Mogli być potomkami Hunów (a dokładnie plemienia Akatziroi);
- Potomkami Ujgurów;
- Wywodzić się od Heftalitów;
- Lub od Ogurów (najbardziej popularna teoria).
W VI wieku Chazarowie zajęli Dagestan, zwany przez kronikarzy Bersilia. Byli oni w związku plemiennym Sabirów, w którym szybko zdobyli dominującą pozycję. W 560 weszli w sojusz (w którym byli słabszym partnerem) z Kaganatem Turkutów Zachodnich. W latach 630-50 pokonali Bułgarów z Wielkiej Bułgarii, z których część uciekła nad Wołgę (Bułgaria Kamska), a część nad Dunaj (Bułgaria). Chazarowie stworzyli potężne państwo, w skład którego wchodzili Alanowie, Goci, Bułgarzy, Madziarzy, Pieczyngowie, Oguzowie i Słowianie. Ich stolicą było miasto Semender (w 800 przeniesione do Itil). Tworzyli silny sojusz wojskowy, ze słabą administracją. Na czele imperium stał kagan, pojęcie to przeniknęło do Rusi. W VII wieku nastąpił skok cywilizacyjny. Powstawały osiedle kupieckie, odbudowywano miasta greckie zburzone przez Hunów. Rozwijało się rzemiosło, rolnictwo i handel. W 2. połowie VII wieku na południowych rubieżach imperium pojawili się Arabowie. Chazarowie nawiązali sojusz z Bizancjum i pomimo ich zwycięstwa (737) w 798 ustały najazdy arabskie. W 772 włączyli do swego państwa ziemie Alanów.
Przyjęcie judaizmu i reorganizacja państwa[]
W IX wieku nastąpiła centralizacja kaganatu. W tym okresie do imperium przybyło wielu Żydów, którzy cierpieli prześladowania w ościennych krajach. Pod ich wpływem władca Chazarów przyjął judaizm jako religię państwową. Wywołało to masowe bunty arystokracji na prowincjach. Wchodzili oni w w sojusze z władcami chrześcijańskimi i islamskimi. Spowodowało to reorganizację kaganatu. W tym samym okresie nastąpiły najazdy ugrofińskich Madziarów na kaganat, powstrzymanych dopiero przez Pieczyngów. W tym samym okresie nastąpiło zwiększenie siły Rusi Kijowskiej. Państwu Chazarskiemu płaciło daninę wiele ludów wschodniosłowiańskich. Ruś zaatakowało Chazarów, włączając do swego państwa wiele ludów słowiańskich. W 965 kniaź kijowski, Światosław rozbił kaganat. Zburzył on główne miasta. Kolejny władca, Włodzimierz Wielki, nałożył na nich daninę. W międzyczasie ich ziemie zostały podbite przez Pieczyngów. Ostatni władca Chazarów znalazł schronienie w Gruzji.
Ciekawostki[]
- Istnieje hipoteza, że wszyscy czy też znaczna część Żydów aszkenazyjskich nie wywodzi się od starożytnych Izraelitów - jak powszechnie się sądzi - lecz właśnie od turkijskich Chazarów. Współcześnie hipoteza ta jest odrzucana przez środowiska badawcze m. in. z powodu badań genetycznych dowodzących, że Aszkenazyjczycy w zdecydowanej większości wywodzą się z Bliskiego Wschodu[2]. Rozważane są jednak wpływy tatarskie, słowiańskie i chazarskie w etnogenezie dzisiejszych Krymczaków (Żydów krymskich).
- Obszar przypisywany Kaganatowi Chazarskiemu jest na tyle duży, że śmiało można zaliczyć go do historycznych imperiów europejskich.
Przypisy[]
- ↑ Czternastym i ostatnim kaganem państwa chazarskiego był prawdopodobnie pochodzącym z dynastii Bulanidów Józef. Przypuszczalnie to za jego panowania kaganat został najpierw spustoszony przez Rusinów, a następnie zalany przez Pieczyngów, którzy dzięki wzajemnemu pokrewieństwu - obydwa ludy były tureckie i wyznawały głównie Tengryzm - szybko przyswoili sobie większość tureckiej ludności, a zjudaizowana elita przeniosła się z północnego Kaukazu na półwysep tamański, gdzie pod przywództwem niejakiego Dawida (prawdopodobnie to on był tym kaganem, który wysłał żydowskich misjonarzy do Włodzimierza Wielkiego, gdy ten zamierzał porzucić pogaństwo, jak relacjonuje to staroruska kronika Powieść minionych lat; Ostatecznie wybrał chrześcijaństwo w obrządku greckim) utworzyli nowe państwo chazarskie, które jednak zostało ostatecznie anektowane przez Bizancjum i ruskie księstwo tmutarakańskie, gdy władcy obydwóch krajów pokonali następce Dawida - Grzegorza
- ↑ Khazar myth - RationalWiki