Historia Wiki
Advertisement

Mahpeyker Kösem Sultan (ur. 1589 prawdopodobnie na Tinos, zm. 2 września 1651 w Stambule) – prawowita małżonka osmańskiego sułtana Ahmeda I; matka większości jego dzieci, w tym Murada IV i Ibrahima I. Jedna z najbardziej wpływowych kobiet w historii Imperium Osmańskiego (w tym sułtanatu kobiet).

Biografia[]

Kosem urodziła się na terenie dzisiejszej Grecji, na wyspie Tinos. Jej imię prawdopodobnie brzmiało Anastazja. Nie wiadomo, jak wyglądała jej droga do Stambułu, ale w 1604 roku została sprzedana do haremu na dwór sułtana Ahmeda I. Był to okres, w którym wpływowa babka sułtana Safiye została odesłana do starego pałacu, a jego matka Handan rok później zmarła, co prawdopodobnie przyczyniło się do zdobycia wpływów przez Mahpeyker. Po wielu latach życia z Ahmedem w konkubinacie, wzięła z nim ślub i została jego drugą żoną; kwestia daty jest sporna. Po przejściu na islam otrzymała imię Mahpeyker (tur. w kształcie księżyca), które później zostało zmienione przez sułtana na Kösem. Wydała na świat co najmniej ośmioro dzieci, w tym dwóch przyszłych sułtanów.

Po śmierci męża w 1617 została wygnana do starego pałacu z rozkazu swojego szwagra - Mustafy I Szalonego i jego matki Sułtanki Halime. Gdy ten został obalony po roku swojego panowania, Sułtanka Kösem nadal pozostała na wygnaniu, lecz tym razem z rozkazu swojego pasierba – Osmana II. W rezultacie prześladowania janczarów obwinianych o przegranie Bitwy pod Chocimiem i intryg, sułtan nie był darzony sympatią. W 1622 został zorganizowany bunt, który prawdopodobnie zorganizowała sama Kösem.

Wróciła do łask w 1623 roku, kiedy sułtanem został jeden z jej synów – jedenastoletni Murad IV. Jako pierwsza kobieta w historii została mianowana nie tylko vailde, a formalną regentką małoletniego władcy. Podczas jego rządów, Kösem władała imperium, uczęszczając na spotkania rady Dywanu nawet po 1632, kiedy Murad osiągnął pełnoletność.

W 1640 Murad zmarł z powodu marskości wątroby. Na łożu śmierci nakazał wykonać egzekucję młodszego brata, chorego psychicznie Ibrahima I, lecz rozkaz nie został nigdy wykonany. Wobec tego następnym sułtanem został Ibrahim.

Kiedy na tronie zasiadł Ibrahim, okazał się zbyt niestabilny psychicznie, by rządzić, więc władzę nadal sprawowała Kösem. Sułtan między innymi rozkazał wymordować cały swój harem liczący 280 niewolnic, by uśmierzyć zazdrość konkubiny. W wyniku przewrotu został usunięty z urzędu i uduszony cięciwą. Nowym władcą został siedmioletni wówczas syn Ibrahima, Mehmed IV, a Kösem ponownie ogłosiła się regentką.

3 lata później gdy matka sułtana, Turhan Hatice usłyszała o tym, że Kösem zamierza zdetronizować Mehmeda by się zemścić po śmierci Ibrahima i zastąpić go kolejnym wnukiem, z pomocą głównego zarządcy haremu zaplanowała zabójstwo. Kösem, nazywana wtedy Büyük Valide (wielką Valide), została uduszona własnymi włosami lub haremową zasłoną.

Advertisement