Zdjęcie z historia Chojnic.pl, fragment obrazu Fritza Grotemeyera
Bitwa pod Chojnicami − starcie zbrojne, pierwsza większa bitwa wojny trzynastoletniej. Stoczona została 18 września 1454 roku między Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. Zakończyła się niestety klęską Polaków.
Już w maju 1454 roku pod Chojnice dotarł dwutysięczny polski hufiec wsparty pospolitym ruszeniem Związku Pruskiego. Niestety, oblężenie było nieudane, zresztą według Jana Długosza oblegający bardziej przejmowali się swawolami niż walką. Tymczasem postawiony w bardzo trudnej sytuacji zakon dostał posiłki, które zrektutowano w Niemczech. Król Kazimierz IV Jagiellończyk zwołał pospolite ruszenie. 14 września pod Cerekwicą zobaczył przybyłe 16 tys. jazdy głównie wielkopolskiej oraz 2 tys. zaciężnych Związku Pruskiego. Szlachta jednak zamiast ruszyć do boju, najpierw kazała uchwalić przywilej znany jako przywilej cerekwicki. Na wieść o zbliżającym się nieprzyjacielu oddziały królewskie wymaszerowały spod Cerekwicy.
Armia krzyżacka była słabsza liczebnie, ale lepiej zdyscyplinowana i uzbrojona. Głównym dowódcą krzyżackim był Bernard Szumborski. Polacy uderzyli groblą, liczyli, że Krzyżaków pokona polska ciężka kawaleria. Do atakujących dołączyli także niestety dotychczasowi oblegający Chojnice. Na początku ciężka kawaleria rzeczywiście zmiażdżyła krzyżackie szeregi zabijając wielu przeciwników m.in. głównodowodzącego jazdą Rudolfa Żagańskiego. Bernard Szumborski dostał się do niewoli. Wtedy zdarzyło się coś niespodziewanego. Henryk Reuss von Plauen zebrał 500 jazdy, która broniła Chojnic i zaatakował znienacka tyły polskie. Polacy wpadli w panikę, bezwładnie się wycofywali, nawet tratowali i topili w jeziorach.
Po stronie polskiej zginęło 3000 ludzi z czego 60 rycerzy m.in. Piotr ze Szczekocin, chorąży sandomierski Mikołaj z Mokrska, Jan z Rydzyny oraz starosta kolski, syn Zawiszy Czarnego, Jan Zawisza z Rożnowa. Do niewoli dostało się 300 rycerzy. Straty Krzyżaków były o wiele mniejsze - 100 ludzi. Zakon zyskał prawie cały tabor z 16 działami, dużą ilością sprzętu wojskowego oraz ubrań.
Źródła[]
- Kazimierz Jagiellończyk, tom 27 kolekcji Władcy Polski, Hachette